ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر متغیر‌های بارش و دما با استفاده از سناریوهای انتشار (مطالعه موردی: منطقه اقلیمی کاشمر)

Abstract

تغییر اقلیم بر وقایع حدی از جمله سیلاب و خشک‌سالی اثر می‌گذارد. این پژوهش در حوزه آبخیز شهرستان کاشمر در استان خراسان رضوی انجام شد و از خروجی مدل‌های گردش عمومی جو از سری مدل‌های CMIP5 به‌منظور بررسی عملکرد و صحت‌سنجی این مدل‌ها در پیش‌بینی پارامتر‌های اقلیمی بارش، دمای متوسط، دمای بیشینه و دمای کمینه در بازه زمانی (2005-1989) استفاده شد. انتخاب مدل برتر با استفاده از شاخص‌های ارزیابی ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا، میانگین مطلق خطا، ضریب همبستگی، میانگین مربعات خطا صورت گرفت. در نهایت روش ریزمقیاس‌نمایی BCSD برای سه دوره زمانی آینده نزدیک (2038-2020)، آینده میانی (2069-2039) و آینده دور (2100-2070) در مدل IPSL-CM5A-MR و سناریو‌های انتشار آینده (RCP2.6، RCP4.5، RCP6، RCP8.5) مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور بررسی روند تغییرات مؤلفه‌های بارندگی و دمای ماهانه، فصلی، سالانه و کل دوره، از آزمون آماره من-کندال استفاده شد. نتایج شاخص‌های ارزیابی مدل، برای چهار مدل اقلیمی حاکی از عملکرد مدل IPSL-CM5A-MR در شبیه‌سازی بارش و دما با ضریب همبستگی بالا و کم بودن نسبی شاخص‌های خطا در مقایسه با سایر مدل‌هاست. نتایج بررسی روند بارندگی نشان داد که در آینده دور بارندگی کاملاً کاهشی بوده و دارای بیش‌ترین کاهش در سناریوی RCP8.5 به مقدار 12/41- میلی‌متر است. میزان دمای متوسط نیز در تمام ماه‌ها افزایشی بوده و بیش‌ترین افزایش دمای متوسط در آینده دور و سناریوی RCP8.5 و برابر 58/7 درجه سانتی‌گراد در سپتامبر است. میزان دمای کمینه و دمای بیشینه در تمام ماه‌ها افزایش می‌یابد و بیش‌ترین افزایش دمای کمینه در آینده دور و سناریوی RCP8.5 به میزان 35/8 درجه سانتی‌گراد در سپتامبر و بیش‌ترین افزایش دمای بیشینه در آینده دور و سناریوی RCP8.5 به میزان 09/7 درجه سانتی‌گراد در مارس است.