بررسی الگوی پراکندگی و توزیع وفور گونه‌ای گیاهان و شب‌پره‌های خانوادة Noctuidae در منطقة حفاظت‌شدة آرک و گرنگ، خراسان جنوبی

چکیده مقاله

امروزه مطالعة روابط گیاه–حشره به‌عنوان شاخص‌های مؤثر تنوع زیستی در تحقیقات بوم‌شناسی و برنامه‌ریزی حفاظت از تنوع زیستی مهم است. هدف از پژوهش حاضر، مطالعة الگوی پراکندگی، توزیع وفور گونه‌ای و همزیستی گونه‌های گیاهی و شب‌پره‌های خانوادة Noctuidae در منطقة حفاظت‌شدة آرک و گرنگ خراسان جنوبی است. نمونه‌برداری از گیاهان و شب‌پره‌ها در ۱۰ منطقه انجام گرفت، در هر منطقه، سه زیر منطقة معرف انتخاب و در هر منطقه، 30 کوادرات مستقر شد. در هر کوادرات تراکم گونه‌ای برآورد شد. همچنین، جمع‌آوری شب‌پره‌ها با استفاده از تلة نوری انجام شد. شب‌پره‌های جذب‌شده به نور، جمع‌آوری و در آزمایشگاه، شمارش و شناسایی شدند. شاخص کوادراتی شامل نسبت میانگین/واریانس، شاخص موریسیتا و موریسیتای استاندارد برای هر گونه محاسبه شد. وفور گونه‌ای گیاهان و شب‌پره‌های منطقة مورد مطالعه با مدل‌های توزیع وفور گونه‌ای (Species Abundance Distribution; SAD) مطابقت داده شدند. به‌منظور بررسی معنی‌داری برازش از روش بیشینة درستنمایی و برای انتخاب بهترین مدل از آمارة AIC استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشتر گونه‌های گیاهی (73/33درصد گونه‌ها) و شب‌پره‌های (86/67درصد گونه‌ها) مورد مطالعه دارای الگوی پراکندگی کپه‌ای هستند. همچنین، پوشش گیاهی و شب‌پره‌های مورد مطالعه با مدل لوگ نرمال (معرف بوم‌سازگان بالغ و پیچیده‌) برازش بهتری دارند. نتایج نشان داد که بین ماتریس ترکیب گیاهی و شب‌پره‌ها، همبستگی معنی‌داری وجود ندارد (0/05<P؛ 0/05=r). به‌طور کلی یافته‌های حاصل از این پژوهش در منطقة آرک و گرنگ نشان داد که پیچیدگی محیطی و ناهمگنی زیستگاهی نقش مهمی در تعیین الگوی پراکندگی گونه‌های گیاهی و شب‌پره‌های خانوادة Noctuidae ایفا می‌کند.