ارزش غذایی گونه‌های گیاهی غالب مراتع کجه و چاهنو فردوس، خراسان جنوبی

Abstract

مراتع به‌‌عنوان یکی از منابع پایه تولیدی، جایگاه خاصی در تامین علوفه مورد نیاز دام کشور دارند. با توجه به نقش خصوصیات کیفی علوفه بر تعیین ظرفیت چرای مرتع، هدف از تحقیق حاضر، ارائه مقادیر ارزش غذایی گونه­های گیاهی غالب مراتع کجه و چاهنو شهرستان فردوس شامل علف استپی (Stipa barbata)، بهمن (Stipa capensis)، زول (Eryngium billardieri)، درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss) و قیچ (Zygophyllum atriplicoides) می­باشد. بدین منظور در هر تیپ گیاهی، سه توده معرف در نظر گرفته شد و در داخل آنها از 10 پایه گیاهی مرتبط با هر یک از گونه‌‌ها، در مرحله گلدهی نمونه‌‌برداری انجام شد. سپس درصد پروتئین خام (CP)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (NDF)، درصد ماده خشک قابل هضم (DMD) و مقدار انرژی متابولیسمی (ME) گونه‌‌ها و مقادیر عناصر معدنی شامل سدیم، کلسیم، منیزیم و پتاسیم آنها، توسط روش­های مرسوم آزمایشگاهی اندازه­گیری شد. به منظور مقایسه ارزش غذایی گونه­های گیاهی با یکدیگر از آزمون تجزیه واریانس (ANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین درصد پروتئین خام و مقادیر سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در گونه­های گیاهی اختلاف معنی­داری وجود دارد (01/0≥ p). درصد پروتئین خام و درصد ADF و مقدار انرژی متابولیسمی تمامی گونه‌‌های گیاهی بیشتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن برای تامین نیاز روزانه یک واحد دامی در حالت نگهداری است. درمنه کوهی دارای بیشترین درصد کلسیم (5/2 درصد) و منیزیم (88/0 درصد) و قیچ، دارای بیشترین درصد پروتئین خام (64/18 درصد) و پتاسیم (03/1 درصد) است. از این‌رو در بین گونه‌‌های موجود در ترکیب گیاهی مراتع مورد پژوهش، قیچ بیشترین ارزش غذایی را دارد.