بررسی اثر تعداد و اندازه پلات بر شاخص‌های عددی تنوع زیستی مراتع

Abstract

این تحقیق در مرتعی از نوع قرق با چهار رویشگاه Artemisia sieberi، Zygophyllum eurypterum، Stipa barba و Amygdalus scoparia در منطقه حفاظت شده شاسکوه، استان خراسان جنوبی انجام شد. کلیه گونه‌های گیاهی مرتع شناسایی و در 200 پلات شمارش شد، به علت متفاوت بودن فرم رویشی و نحوه پراکنش هر کدام از گونه‌های غالب، در هر کدام از چهار رویشگاه، به ترتیب، 20، 40، 60 و 80 عدد پلات با دو اندازه 2×2 متر و 4×4 متر ( هر کدام 60 پلات) مستقر شد. جهت ارزیابی و مقایسه تنوع زیستی از شاخص‌های عددی و منحنی‌های رتبه‌بندی تنوع استفاده شد. از منحنی‌های جزء نادر انفرادی و تجمعی به ترتیب جهت مقایسه غنای گونه‌ای و تعیین کفایت نمونه‌برداری استفاده شد. نتایج نشان داد که غنای کل براساس شاخص‌های عددی بین ۵۱ تا ۵۴ گونه متغیر است. رویشگاه با 80 پلات، بیشترین غنا و تنوع گونه‌ای (43S= و 27/3 H=) و 20 پلات کمترین غنا و تنوع (6S= و 41/1 H=) را دارد. نتایج تحلیل SHE نشان دادکه با افزایش تعداد پلات، یکنواختی گونه‌ای کاهش پیدا کرد. منحنی جزء نادر نشان داد که با افزایش تعداد پلات به ۱۱۰، کل گونه‌های گیاهی موجود در منطقه مشاهده خواهد شد. با افزایش اندازه پلات، کلیه مقادیر غنا و تنوع گونه‌ای افزایش معنی‌داری پیدا کردند ( 01/0p≤). شاخص‌های یکنواختی تحت تاثیر اندازه پلات قرار نگرفتند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد شاخص‌های عددی غنا و تنوع گونه‌ای وابسته به اندازه پلات هستند و این از معایب ارزیابی تنوع زیستی در مراتع با استفاده از شاخص‌های عددی است.