تعیین حداقل تعداد نمونه خاک در پژوهش‌های روابط خاک و گیاه (پژوهش موردی رویشگاه علف شور (Salsola spp.) در سه منطقه خشک ایران)

چکیده مقاله

با مروری بر پژوهش‌های انجام¬شده در روابط خاک و گیاه در اکوسیستم‌های مرتعی و بیابانی کشور، به‌نظر می‌رسد تعداد نمونه خاک بر اساس مبنای علمی تعیین نمی‌شود. پژوهش حاضر با هدف کاربرد روش اندازه اثر و آنالیز توان در تعیین تعداد نمونه خاک در سه تیپ گیاهی واقع در رویشگاه علف شور (Salsola spp.) در سه منطقه خشک شهرستان‌های شهریار، زیرکوه و زابل انجام شد و به‌ترتیب تعداد 15، 10 و 5 نمونه خاک در هر تیپ گیاهی برداشت شد. برخی از ویژگی‌های خاک شامل رسانایی الکتریکی، درصد شن، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل (CCE) و رطوبت اشباع در آزمایشگاه تعیین شد. تعداد نمونه لازم، پس از نمونه‌برداری اولیه براساس اندازه اثر محاسباتی (f) و توان 80 درصد (80/0=Power) و پیش از نمونه‌برداری براساس اندازه اثر متوسط (25/0:f) و توان 60 درصد (60/0=Power) برآورد شد. نتایج نشان داد توان آزمون تجزیه واریانس در سه سایت مورد بررسی به‌طور میانگین به‌ترتیب برابر 88، 56 و 38 درصد بوده است. به‌منظور تعیین حداقل تعداد نمونه لازم، برای رسیدن به توان 80 درصد، برای زابل و زیرکوه حداقل 20 نمونه و برای شهریار حداقل 12 نمونه خاک لازم است. اگر هیچ‌گونه دانسته¬های پیشین از ویژگی‌های خاک وجود نداشته باشد، برای مقایسه آماری 3 تیپ گیاهی با اندازه اثر متوسط و سطح معنی‌داری 05/0، می‌بایست بیش‌تر از 50 نمونه خاک از هر تیپ گیاهی برداشت شود که به توان 80 درصد برسد.