ارزیابی دقت شاخصهای عددی تنوع زیستی محاسبه شده براساس معیارهای پوشش گیاهی

چکیده مقاله

مطالعه تنوع زیستی پیش نیاز مدیریت پایدار اکوسیستم¬های مرتعی است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه معیارهای گیاهی اندازه-گیری شاخص¬های عددی غنا، تنوع و یکنواختی گونه¬ای از لحاظ دقت در مراتع درمنه¬زار منطقه حفاظت شده درمیان-سربیشه، خراسان جنوبی است. ویژگی¬های کمی نظیر درصد پوشش تاجی (غلبه گونه¬ای)، تراکم، فراوانی و وفور گونه¬ای مطلق و نسبی در هر تیپ گیاهی اندازه¬گیری و با روابط مختلف مقادیر ارزش اهمیت نسبی گونه¬ای (IVI) تعیین شد. به منظور انتخاب بهترین روش محاسبه IVI، از لحاظ دقت، از آمار توصیفی استفاده شد. بدین منظور سه گونه Artemisia aucheri Boiss، Cousinia eryngioides Boiss. و Eryngium bungei Boiss. که در تمامی رویشگاه¬ها حضور داشتند انتخاب شدند و شاخص¬های آماری از قبیل خطای استاندارد میانگین (SEM) و ضریب تغییرات (CV) محاسبه شدند. همچنین به منظور بررسی اثر معیارهای پوشش گیاهی بر شاخص¬های تنوع زیستی، از آزمون تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که اثر معیارهای کمّی پوشش گیاهی بر کلیه شاخص¬های تنوع زیستی (بجز تعداد گونه) معنی¬دار شد. مقدار شاخص¬های تنوع براساس معیارهای مختلف، متفاوت بوده، به طوری که مقدار تنوع براساس پوشش، کمترین و بر اساس وفور و فراوانی گونه¬ای، بیشترین بود. شاخص IVI3 (وفور نسبی+فراوانی نسبی) کمترین SEM و CV (به ترتیب 30/7 و 37/23 درصد) را دارد، از این¬رو از دقت بیشتری برخوردار است. نتایج بیانگر آن است که کلیه شاخص‌های تنوع زیستی براساس IVI از دقت بالاتری برخودار هستند، از این‌رو توصیه می‌شود برای محاسبه شاخص‌های تنوع زیستی، بجای استفاده از تراکم، درصد پوشش و تولید، از معیار IVI استفاده شود.