مقایسه کربن آلی، نیتروژن کل و نسبت کربن به نیتروژن (C/N) خاک رویشگاههای مرتعی و بیابانی استان خراسان جنوبی

چکیده مقاله

پیشینه پژوهش و هدف: ارزیابی ویژگیهای خاک اطراف گیاهان، نقش مهمی در شناخت تأثیر پوشش گیاهی بر خاک و درنتیجه مدیریت مراتع دارد. نسبت کربن به نیتروژن (C/N) اثر مستقیمی بر سرعت تجزیه ترکیبات آلی و ماندگاری کربن در خاک دارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه مقدار کربن آلی، نیتروژن کل و نسبت C/N خاک در رویشگاه های مختلف و شکل های زیستی مختلف گیاهان بومی مناطق خشک و بیابانی و کشت شده در برخی از مراتع احیایی خراسان جنوبی بود. روشها: نمونه‌های خاک از پنج رویشگاه مختلف از پای (ناحیه ریشه) گیاه و عمق صفر تا 60 سانتیمتری برداشت شده و مقادیر کربن و نیتروژن و نسبت آن ها اندازه گیری شد. نتایج: نتایج نشان داد که مقدار کربن آلی خاک در رویشگاه های مورد بررسی در دامنه 97/0-07/0 درصد متغیر بود. بیشترین میانگین کربن آلی خاک (82/0درصد) از خاک مکان رویش گیاه قره‌داغ )schoberi Nitraria )و کمترین میانگین آن (15/0 درصد) از خاک مکان رویش گیاه گل آرونه )calycinus Hymenocrater )به دست آمد. مقدار نیتروژن کل خاک 006/0 تا 14/0 درصد متغیر بود. نسبت C/N خاک از 61/3 تا 50/71 متغیر بوده و میانگین آن برابر02/15 بود. بیشترین مقادیر نیتروژن و کربن آلی خاک در رویشگاه گونه های گیاهی درختچه ای و بوته ای با فرم زیستی فانروفیت مشاهده شد . نتیجه گیری کلی: به نظر می رسد گونههای درختچهای با درصد تاج پوشش و زیست توده بیشتر و درنتیجه ریزش الشبرگ بیشتر، نسبت به گونههای علفی، در بازچرخش عناصر غذایی کمک بیشتری می کنند. کشت گونه قره داغ )schoberi Nitraria )در مراتع احیایی موجب افزایش کربن و نیتروژن خاک شد؛ ازین رو کشت این گونه در برنامههای احیای مراتع و پروژه های ترسیب کربن پیشنهاد می شود.