تاثیر باکتری‌های حل کننده فسفات در تأمین فسفر از سنگ فسفات و بهبود رشد دانهال‌های پسته در سطوح مختلف شوری آب آبیاری

چکیده مقاله

استفاده از باکتری‌های حل کننده فسفات (PSB) متحمل به شوری از روش‌های مؤثر در افزایش کارایی سنگ فسفات، تأمین فسفر مورد نیاز گیاه و بهبود رشد آن در محیط‎های شور می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش PSB در تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌های پسته در شرایط شور، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل PSB در سه سطح سطح [شاهد (PSB0)، باکتری Pseudomonas sp. 1 (PSB1) و باکتری Pseudomonas sp. 2 (PSB2)]، سنگ فسفات در دو سطح (صفر و 30 میلی‎گرم فسفر از منبع سنگ فسفات) و شوری آب آبیاری در سه سطح (صفر، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد که شوری آب موجب کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، کلروفیل، کاروتنوئیدها، مقدار نسبی آب و شاخص پایداری غشا برگ و غلظت فسفر اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته گردید. در مقابل، پرولین، قندهای محلول و سدیم با افزایش شوری آب در برگ دانهال‌ها انباشته شد. با توجه به نتایج، اگرچه کاربرد سنگ فسفات به تنهایی تأثیر چندانی بر شاخص‌های مورد مطالعه نشان نداد اما، کاربرد همزمان آن با باکتری‌ها بیشترین نقش را در بهبود رشد دانهال‌های پسته بویژه در شرایط شور داشت. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (89/1 گرم بر دانهال) و ریشه (59/1 گرم بر دانهال)، کلروفیل b (30/1 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، کاروتنوئیدها (35/1 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، قندهای محلول (1/59 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، پرولین (7/36 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، مقدار نسبی آب برگ (0/91 درصد)، شاخص پایداری غشا (0/84 درصد)، غلظت فسفر اندام هوایی (39/0 درصد) و غلظت فسفر ریشه (35/0 درصد) از کاربرد همزمان سنگ فسفات و باکتری‌ها (بویژه سویه PSB2) در شرایط غیرشور بدست آمد. از طرفی تلقیح با PSB (هم بصورت مجزا و هم همراه با سنگ فسفات) موجب کاهش تجمع سدیم در اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته شد. از اینرو، استفاده از باکتری‎های حل کننده فسفات با کارایی بالا و خصوصیات محرک رشدی مناسب، می‎تواند علاوه‎بر افزایش کارایی سنگ فسفات و تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌ها، موجب بهبود رشد و افزایش مقاومت آنها به تنش شوری گردد.