بررسی اثرات بیوچار بر عملکرد و اجزاء عملکرد خیار گلخانهای در شرایط کم آبیاری

چکیده مقاله

سابقه و هدف: ایران بهعنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین همواره با مشکل کمبود آب بهویژه در بخش کشاورزی مواجه بوده است. یکی از راههای افزایش بهرهوری آب، نگهداشتن میزان تولید محصول در سطح کنونی توأم با کاهش آب مصرفی است. کمآبیاری گیاهان یکی از روشهای صرفهجویی در مصرف آب است. بیوچار از سوختن تودههای زیستی با حداقل و یا عدم حضور اکسیژن تولید میشود، این فرآیند متفاوت از سوختن واقعی میباشد. استفاده از بیوچار به دلیل توانایی باال بهبود باروری خاک، کارکردهای اکوسیستم و ترسیب کربن موردتوجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف، بررسی استفاده از بیوچار بر عملکرد و اجزای عملکرد خیار در شرایط کمآبیاری انجام شد. مواد و روشها: این آزمایش در گلخانهای واقع در 100 کیلومتری بیرجند )روستای میریک( با عرض جغرافیایی 33 درجه و 24 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 59 درجه و 29 دقیقه شرقی انجام شد. جهت بررسی اثر مصرف مقادیر مختلف بیوچار و کمآبیاری بر میزان رشد عملکرد خیار گلخانهای آزمایشی به شکل کرتهای خردشده )اسپلیت پالت( با دو عامل شامل مقادیر مختلف کاربرد بیوچار و کمآبیاری در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار بهصورت پشتهای و جمعاً در 36 کرت به طول 80 و عرض 40 سانتیمتر انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل بیوچار در چهار سطح )،0 ،2 4 و 6 گرم در هر کیلوگرم خاک( و تنش آبی در سه سطح )،50 ،75 100 درصد نیاز آبی( بود. پژوهشهای حفاظت آب و خاک، دوره ،30 شماره ،4 1402 168 یافتهها: نتایج نشان داد که کاربرد بیوچار روی شاخصهای قطر خیار با متوسط قطر 3/07 میلیمتر، قطر ساقه با متوسط قطر 9/85 میلیمتر، ارتفاع بوته با متوسط ارتفاع 165 سانتیمتر، ارتفاع خیار با متوسط ارتفاع 16/9 سانتیمتر، کارایی مصرف آب با متوسط 2/2 کیلوگرم بر مترمکعب، تعداد برگ با متوسط تعداد 45 و وزن خیار با متوسط وزن 4/58 تن در هکتار در سطح یک درصد تأثیر معنیدار داشته است. نتیجهگیری: استفاده از بیوچار بر روی شاخصهای قطر ساقه، قطر خیار، وزن خیار، ارتفاع خیار، تعداد برگ و ارتفاع بوته مثبت و معنیدار بود و استفاده از 6 گرم بیوچار به ازای هر کیلوگرم خاک در تمامی شاخصها بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد.