کنکاشی در واژة خاوران در مثنوی خاوراننامة ابنحسام خوسفی

Abstract

چکیده مثنوی حماسی – دینی خاوران نامه مشتمل بر 00522 بیت سروده، شاعر بلندآوازة قرن نهم ابنحسام خوسفی است. موضوع مثنوی مذکور شرح دلاوریها و حماسههای رزمی مولا علی ابن ابیطالب)ع( و یارانش از جمله مالک اشتر و ابوالمحجن در قالب افسانهها و داستانهای خیالی از سفرها و جنگها و دلاوریهای آنها در لشکر کشی به سرزمین خاوران میباشد. مقالة حاضر بر مبنای نسخة منتشرشدة تازیاننامة پارسی که خلاصهای از دیوان خاوراننامه است، به بررسی واژة خاوران در این اثر حماسی پرداخته است. روش انجام پژوهش مقاله بر مبنای روش اسنادی و در قالب تحقیقات توصیفی با عنایت به دو زیرگروه تحقیقات توصیفی- تحلیلی و تحلیل محتوا صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد بهرغم اینکه مجموعه اشعار در قالب تخیل و افسانه ساخته و پرداخته شده، لیکن بینش مکانی و جغرافیایی ابن حسام در سرودههایش متجلی میباشد. ابنحسام هم به جغرافیای محل سرایش اشعار یعنی خاوران توجه داشته و علت نامگذاری دیوانش را بدین نام در متن دیوان بیان کرده است و در برخی موارد نادر در جغرافیای تخیلی خود نیز به مکانهای حقیقی جغرافیایی توجه داشته است.