آلبوکرک و تسلط بر تجارت خیلج فارس در دوره شاه اسماعیل اول صفوی

Abstract

جاده ابریشم تا پیش از سقوط قسطنطنیه مسیر اصلی تجارت بین آسیا و اروپا بود. در آن دوران کالاهای اساسی مورد نیاز مردم مغرب زمین از طریق همین جاده از شرق آسیا و هندوستان به اروپا منتقل می شد. اما زمانی که سلطان محمد فاتح در همین سال امپراتوری روم شرقی را منقرض کرد، ارتباط تجاری بین آسیا و اروپا از طریق جاده ابریشم قطع گردید. درنتیجه این تغییرات دریانوردان پرتغالی سعی ‌کردند تا با کشتی هایشان اقیانوس اطلس را به سمت جنوب دور بزنند و با عبور از دماغه امیدنیک به سواحل جنوبی آسیا یعنی خلیج فارس و هند برسند. اکنون پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که آلبوکرک با چه مقاصدی و از چه شیوه هایی برای تسلط بر تجارت خلیج فارس استفاده می کرد؟ فرضیه مقاله نشان می دهد که وی با هدف دستیابی به کالاهای مشرق زمین با خشونت زیاد بر تجارت خلیج فارس مسلط شد. نتایج پژوهش حاضر نشانگر آن است که آلبوکرک با استفاده از شرایط نامساعد ایران از جمله عدم ثبات حکومت مرکزی، تهاجم ازبکان و عثمانی ها و نداشتن نیروی دریایی، بر سواحل خلیج فارس مسلط شد و تجارت این منطقه را به انحصار خود در آورد. هدف این نوشتار تحلیلی از اقدامات آلبوکرک برای تسلط بر تجارت خلیج فارس در دوره شاه اسماعیل اول صفوی است.