اضطراب درمبانی اختلاف در استنباط(درنگی بر نظرات دکتر کاتوزیان در کتاب درسهایی از عقود معین)

Abstract

در مباحث نظری, مبانی، پایه¬های ساختمان استدلال را تشکیل می¬دهند. از این رو اتخاذ مبنا در هر مساله بنای متفاوتی را پایه گذاری می¬کند. نمود این امر در مباحث ماهوی حقوق مدنی که عمدتا متخذ از فقه اسلامی است تبلور فراوانی دارد، یکی از اشکالات عمده¬ای که در نوشته¬های سابق وجود داشت و حقوقدانان معاصر در پی رفع آن بوده¬اند عدم جداسازی قواعد عمومی از قواعد اختصاصی است. استاد دکتر کاتوزیان از جمله کسانی است که با نوشتن دوره قواعد عمومی قراردادها سعی در انجام این مهم نمود. در عین این تلاش شایسته و قابل تقدیر کتب ایشان، که متون درسی دروس حقوقی در دانشگاه¬های کشور است در بحث¬های اختصاصی خالی از اشکال یاد شده نیست و همچنان قواعد عمومی در لابلای قواعد اختصاصی دیده می¬شود. این امر به خودی خود با ایرادی مواجه نیست خصوصا اینکه تمام مباحث و مطالب برای اینکه به پختگی برسد نیازمند گذشت زمان و کار بلیغ است آنچه به عنوان ایراد بنظر می¬رسد عدم اتخاذ مبنای واحد و در نتیجه احداث بناهای متعدد در مسائل همگون است. در این مقاله برخی از این اضطراب¬ها مورد بررسی قرار گرفته است.