پیش بینی حق رجوع در ابراء از منظر فقهی و حقوقی

چکیده مقاله

ابراء ایقاعی است که موجب اسقاط حق دینی می¬شود، به عبارت دیگر به محض تحقق ابراء، ذمه¬ی مدیون بری می¬شود و طلب دائن نیز از بین می¬رود. با وجود این در برخی موارد دائن موقع ابراء برای خود حق رجوع را برای مدت معین به دو گونه پیش بینی می-کند: گاهی حق رجوع را به صورت مطلق بیان می¬کند و گاهی نیز آن را مقید به تحقق امری در آینده می¬نماید. ایراداتی بر این نوع از ابراء وارد است که مانع پذیرش آن می¬شود؛ عدم جریان خیارات در ایقاعات و نیز مخالفت با کلان پایه «الساقط لایعود»، دو مورد از این ایرادات است. در این پژوهش که با شیوه تحلیلی و اجتهادی به سرانجام رسیده است تبیین شده است که ابراء مشروط به نحو مذکور، در صورتی که در قالب شرط مورد پذیرش ابراء شونده قرار گیرد می¬تواند منشأ اثرباشد، یعنی ابراء کننده حق رجوع داشته باشد یا عدم تحقق شرط موجب ایجاد حق رجوع برای ابراء کننده و یا حتی بازگشت دین به ذمه¬ی بدهکار باشد اما زمانی که ابراء شونده این شرط را قبول نکند منشأ اثر نخواهد بود.