ارزیابی مناسبترین توزیع آماری در برآورد دبی متوسط سالانه رودخانه هلیلرود

چکیده مقاله

در هیدرولوژی سعی میشود برای دادهها، توابع احتمالی مناسبی پیدا شود تا از روی آنها بتوان مقدار متغیر مورد نظر را به ازاء احتمالات مختلف محاسبه کرد. مطالعه فراوانی دبیهای متوسط سالانه و اطلاع از دوره بازگشت آنها میتواند برنامهریزان و متخصصان را در هر پروژه آبی یاری نماید. هدف از این پژوهش ارزیابی مناسبترین توزیع آماری در برآورد دبی متوسط سالانه رودخانه هلیلرود میباشد. در این تحقیق برای به دست آوردن مناسبترین توزیعهای آماری جهت برآورد دبی متوسط سالانه با دورههای بازگشت مختلف، دادههای دبی متوسط سالانه ایستگاه هیدرومتری حسینآباد رودخانه هلیلرود طی یک دوره آماری ۵۳ ساله جمعآوری گردید و با استفاده از انواع توزیعهای آماری مربوطه در محیط نرمافزار SMADA که مبتنی بر روش گشتاورها میباشد برازش داده شد. به منظور ارزیابی دقت توزیعها و مقایسه نسبی نتایج آنها با مقادیر مشاهداتی، از شاخصهای آماری MAE و RMSE استفاده شده است. تحلیلهای آماری نشان میدهد که توزیعهای پیرسون نوع سه، لوگ پیرسون نوع سه، لوگ نرمال سه پارامتری، لوگ نرمال دو پارامتری، گامبل نوع یک و نرمال با کمترین MAE و RMSE به ترتیب دارای بیشترین تطابق با مقادیر مشاهداتی میباشند. با استفاده از توزیع پیرسون ،۳۰/۶۰ ،۲۲/۱۸ ،۱۵/۷۹ ،۱۱/۰۳ ،۷/۱۱ برابر ترتیب به ساله ۲۰۰ و ۱۰۰ ،۵۰ ،۲۵ ،۱۰ ،۵ ،۳ ،۲ بازگشت دوره با دبیهای مقادیر سه نوع ۰۱/۳۷ ،۴۷/۴۳ و ۹۹/۴۹ به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که میتوان از مدل SMADA در ایستگاه هیدرومتری جهت تعیین دبی برای دورههای بازگشت مختلف با دقت مناسبی استفاده نمود.