بهینه سازی مکان ایستگاههای تامین آب شرب در شرایط بحران با سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی ( مطالعه موردی شهر بیرجند)

چکیده مقاله

پس از بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه، یکی از مهم‌ترین مسائلی که در زمینه حفظ سلامت عمومی مورد توجه قرار می‌گیرد، تأمین آب آشامیدنی سالم است. بنابراین، قبل از وقوع بحران باید تمهیداتی جهت تأمین آب شرب اضطراری در موقع بحران اندیشیده شود. شهر بیرجند دومین شهر در ایران است که از لوله­کشی آب شهری برخوردار گردیده است. به­علت موقعیت سیاسی و استراتژیک شهر بیرجند، با توجه به فاصله بسیار کم این شهر و مرز با کشور افغانستان و نیز واقع­شدن به­عنوان مرکز استان که در آن نهادها و مراکز مهم درجه دو کشوری استقرار دارند، هر دو نوع تهاجم زمینی و هوایی محتمل است. در این تحقیق پارامترهای موثر بر بهینه­سازی محل استقرار ایستگاه­های تأمین آب در شرایط اضطراری و بحران شناسایی و مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت که عبارتند از: چاه­های آب شرب، ایستگاه­های پمپاژ آب، خطوط گسل واقع در محدوده شهری، خطوط ارتباطی اصلی، مشترکین خاص و کاربری اراضی. جهت تعیین وزن و ضریب موثر در روابط نهایی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مقایسه دوبه­دو بین پارامترها صورت گرفته تا وزن هرکدام در تابع هدف تعیین گردید. سپس با ضرایب به­دست­آمده از AHP، با روی­هم­ اندازی لایه­ها و اعمال فرمول جمع­بندی لایه­ها براساس وزن هر معیار در محیط نرم­افزار GIS محدوده بهینه تعیین شد. در انتها برای بهبود نقاط ناسازگار حاصل از GIS با اتخاذ تدابیر مدیریتی، نقاطی در نزدیکی این نقاط و با درنظرگرفتن نوع کاربری اراضی انتخاب گردی