ارزیابی مدل های خطی و داده مبنا در ریز مقیاس نمائی بارش و دما در استان خراسان جنوبی

چکیده مقاله

افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای سبب تغییرات قابل توجه در چرخه هیدرولوژی شده است. برای بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر روی دو پارامتربارش و دما، مدل‌های گردش عمومی جو واستفاده از ریز مقیاس نمائی یکی از بهترین روش‌ها برای برآورد این تأثیرات به شمار می‌روند. در تحقیق حاضر توانمندی روش‌های خطی و دو روش داده مبنا در ریز مقیا‌س‌نمائی بارش و دما در سه ایستگاه سینوپتیک بیرجند، طبس و قائن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از شاخص‌های ارزیابی ضریب تعیین، ضریب کارائی نش-ساتکلیف و میانگین قدر مطلق خطا استفاده گردید. نتایج ریز مقیا‌س‌نمائی بارش توسط سه مدل ریز مقیاس‌نمائی در سه ایستگاه بیرجند، طبس و قائن نشان داد که مدل NARX در شبیه‌سازی مقادیر میانگین بارش روزانه در ایستگاه سینوپتیک قائن در ماه‌های کم بارش سال دارای ضعف بالایی بوده است. در ماه‌های پر بارش سال در ایستگاه‌های سینوپتیک بیرجند و طبس مدل‌های SDSM و مدل NARX دارای توانمندی بالاتری بوده اند. مدل SDSM در برآورد درجه حرارت بیشینه ایستگاه بیرجند، در شش ماه ابتدائی سال دارای بیش تخمینی و دو مدل NARو NARX دارای کم تخمینی بوده‌اند. نتایج بررسی نشان می دهد که دو روش ریز مقیاس‌نمائی SDSM و NARX در کل سال دارای عملکرد مطلوب‌تری نسبت به مدل NAR می‌باشند. نتایج پیش بینی برای افق آینده نزدیک 49-2021 نشان داد که ضمن کاهش مقدار بارندگی سالیانه، زمان بارندگی ها نیز به انتهای فصل زمستان وابتدای بهار تغییر می نماید. دماهای بیشینه و کمینه نیز در این افق افزایش خواهد یافت.