نقش استحصال آب باران در بهبود رفاه جامعه و خدمات زیست بوم

Abstract

خدمات زیست¬بوم پایه و اساس رفاه انسان و معیشت جوامع روستایی بخصوص جوامع فقیر تلقی می‌شوند. استحصال آب باران می‌تواند فراهم کننده فرصتی جهت بهبود تولید زیست¬بوم، معیشت، اقتصاد و رفاه جامعه باشد. همچنین می‌تواند موجب هم افزایی بین مدیریت سرزمین و رفاه جامعه شود، بخصوص در مواردی که استحصال آب باران به کمک کشاورزی دیم آمده، یا به مدیریت حوزه آبخیز کمک می‌کند و یا در تأمین آب مورد نیاز مناطق شهری و روستایی مورد استفاده قرار می¬گیرد. سامانه های استحصال آب باران بویژه در کشور ما اغلب در طرح‌های مدیریت منابع آب مورد غفلت قرار گرفته و آب مورد نیاز فقط از منابع آب سطحی یا زیرزمینی تأمین می‌شود. بنابراین باید به این فناوری به‌عنوان فرصتی برای مدیریت بهتر منابع آب نگریست. استفاده از این سامانه‌ها با اندک میزان سرمایه گذاری برای یک مدت کوتاه 5 تا 10 سال، می‌تواند منجر به بهبود و افزایش قابلیت اعتماد سیستم در تأمین آب، افزایش تولیدات کشاورزی و پایداری خدمات زیست¬بوم شود. همچنین به عنوان یک استراتژی سازگار در مناطقی که توزیع بارش دارای تغییرپذیری و نوسان بالایی است مورد استفاده می‌باشد. با توجه به سناریوهای آینده تغییر اقلیم، افزایش نوسانات بارشی، تبخیر بیشتر، رشد جمعیت و به تبع آن، افزایش تقاضا برای خدمات زیست¬بوم، بخصوص آب، ناگزیر خواهد بود. بنابراین استحصال آب یک اقدام کلیدی در جهت سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش آسیب پذیری جامعه از نوسانات اقلیمی تلقی می‌شود. ضمن اینکه علاوه بر افزایش دانش عمومی نسبت به عملکرد اکوسیستمی این سامانه¬ها نسبت به ممیزی، ارزیابی و کاربست دانش بومی استحصال آب باران در کشور باید قدم¬های اساسی را برداشت.