ارزیابی آلودگی فلزات سنگین روی، نیکل، کروم، سرب، کادمیوم، مس و آهن در آب، رسوبات سطحی و جلبک های سواحل شمالی دریای مکران در فصل تابستان ۱۳۹۹

Abstract

این تحقیق با هدف ارزیابی غلظت فلزات سنگین در آب، رسوبات سطحی و جلبک ­های 12 ایستگاه در سواحل دریای مکران با 3 تکرار در فصل تابستان 1399 انجام شد. فلزات سنگین به کمک دستگاه جذب اتمی ConterAA700 سنجش شدند. میانگین فلزات سنگین روی، نیکل، کروم، سرب، کادمیوم، مس و آهن در آب به ­ترتیب 0/135، 0/061، 0/118، 0/018، 0/018، 0/036 و 0/123 میلی­ گرم در لیتر و در رسوبات 36/893، 25/952، 43/815، 21/588، 0/184، 32/525 و 24/069 میلی ­گرم در کیلوگرم به ­دست آمد. نتایج نشان بین فلزات سنگین روی، نیکل، سرب، کروم، مس، کادمیوم و آهن در آب، رسوبات و جلبک­ ها همبستگی مثبت و معنی ­داری وجود داشت (0/01>p )، اما در مورد فلز ارتباط بین فلزات روی ـ کادمیوم (0/364=r) و آهن ـ کادمیوم (0/280=r) همبستگی ضعیف بود (0/01<p ). غلظت فلزات روی، کروم، نیکل، مس، آهن، سرب و کادمیوم در رسوبات سطحی بالاتر از آب و جلبک­ های مورد مطالعه بود. براساس آنالیز خوشه ­ای فلزات سنگین مورد مطالعه در آب، رسوبات و جلبک­ ها به دو گروه عمده تقسیم ­بندی شدند. گروه اول شامل نیکل، آهن، روی، مس، سرب و کروم هستند و در گروه دوم فلز کادمیوم بود. گروه متفاوت خوشه ­ای نشان ­دهنده تفاوت در رفتار ژئوشیمیایی و منشا مختلف فلزات هستند. بنابراین فلزاتی که در یک گروه هستند دارای منشاء یکسان و طبیعی می ­باشند. ارزیابی ریسک سلامت نشان داد که برخی فلزات سنگین در منطقه مورد مطالعه می ­توانند سبب مشکلات بهداشتی و بیماری ­زایی در انسان شود. فاکتور انتقال فلزات سنگین به­ وسیله آب در جلبک­ ها برای فلز کروم، نیکل، سرب، کادمیوم، مس، روی و آهن بالاتر از 1 به ­دست آمد، اما فاکتور انتقال فلزات سنگین به­ وسیله رسوبات برای همه فلزات کم ­تر از 1 بود و در برخی موارد در دامنه 2/5-1 محاسبه شد.