محاسبه میزان رواناب در گوگل ارث انجین با استفاده از روش شماره منحنی (مطالعه موردی: دشت بیرجند)

Abstract

افت سطح آبخوان‌ها به دلیل برداشت بی‌رویه و کاهش بارندگی، منابع آبی مناطق خشک و نیمه‌خشک را تهدید می‌کند. رواناب، عامل کلیدی در تغذیه آبخوان‌ها، مدیریت منابع آب و پیش‌بینی سیلاب‌هاست. در این مناطق، تغییرات بارندگی و ویژگی‌های سطحی خاک تأثیر بسزایی بر رواناب و منابع آب دارند. ارزیابی دقیق رواناب برای مدیریت سیلاب، بهینه‌سازی استفاده از اراضی و برنامه‌ریزی منابع آب ضروری است. در این تحقیق، از مدل SCS-CN برای ارزیابی رواناب با استفاده از گوگل ارث انجین در حوزه آبخیز بیرجند استفاده شده است. مدل SCS-CN با استفاده از داده‌های بافت خاک، کاربری اراضی، گروه‌های هیدرولوژیکی خاک و بارش ماهواره‌ای، میزان رواناب دشت بیرجند را برآورد کرده است. نتایج نشان می‌دهد که چهار نوع بافت خاک در منطقه وجود دارد که مستقیماً بر مقدار رواناب تأثیر می‌گذارند. تحلیل داده‌ها نشان داد که 27٪ منطقه رواناب بسیار کم (0-6 میلی‌متر) و 28٪ رواناب کم (6-12 میلی‌متر) دارد، درحالی‌که 25٪ دارای رواناب متوسط (12-20 میلی‌متر)، 13٪ رواناب زیاد (20-30 میلی‌متر) و 7٪ رواناب بسیار زیاد (30-51 میلی‌متر) است. بیشترین رواناب در نواحی شمال شرقی و مرکزی حوضه مشاهده شد که به بارش‌های شدیدتر و نفوذپذیری کمتر خاک مرتبط است. در مقابل، نواحی جنوب غربی، به دلیل نفوذپذیری بالای خاک و پوشش گیاهی بیشتر، کمترین رواناب را دارد. این تحقیق می‌تواند مبنای علمی مؤثری برای مدیریت منابع آب و پیش‌بینی سیلاب‌ها در مناطق مشابه باشد.