سنجش استفاده از رویکرد نوین مدیریت زیست بومی جهت تدوین برنامه مدیریت اکولوژیکی تالاب کجی نمکزار نهبندان

چکیده مقاله

ادامه روند توسعه ناپایدار به ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، منجر به تهدید و تخریب زیست‌بوم‌های تالابی شده است. مشکل اصلی در این رابطه تناقص بین ذینفعان و منافع اقتصادی آنها و اقدامات حفاظتی پیرامون تالاب است. در این پژوهش، طرح مدیریت یکپارچه اکولوژیکی تالاب کجی نمکزار نهبندان با استفاده از رویکرد مدیریت زیست‌بومی و به روش نظام آبشار برنامه‌ریزی راهبردی تهیه شد. در این مطالعه پس از شناسایی ذینفعان اولیه و ثانویه، خدمات اکوسیستم تالاب و مشکلات و تهدیدات آن شناسایی شد. مدیریت پایدار منابع آب و خاک تالاب و کاهش آلودگی‌های آن و حفاظت، احیا و ارتقاء شرایط بوم‌شناختی و تنوع زیستی تالاب با مشارکت جوامع محلی به عنوان اهداف راهبردی اصلی پیرامون مدیریت اکولوژیکی تالاب در دو محور تنوع زیستی و هیدرولوژیکی و خاک شناسایی شد. نهایتاً پروتکل‌های پایش در 10 محور تدوین گردید. نتایج نشان داد که این مطالعه می‌تواند به عنوان یک مطالعه جامع و پیشگام از سطح چشم انداز تا اقدامات اجرایی را در مدیریت اکولوژیکی تالاب‌های استان خراسان جنوبی قرار گیرد. لازم به ذکر است که مدیریت و تصمیم‌گیری برای تالاب‌ها نیاز به رویکردی یکپارچه دارد که در آن کلیه خدمات اکوسیستمی تالاب شناسایی شده، اهمیت آنها ارزیابی شود و اهداف راهبردی و اقدامات اجرائی پیرامون حفظ این خدمات تدوین شود. که رویکرد مدیریت زیست‌بومی با در نظر گرفتن تمامی این ابعاد می‌تواند راه حل مصالحه‌آمیزی جهت حفاظت بلندمدت تالاب نیز ارائه دهد که ضمن در نظر گرفتن منافع تالاب، معیشت جوامع محلی را نیز در نظر بگیرد و در واقع به استفاده خردمندانه از تالاب برسد.