ارزیابی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های خارشتر در سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با استفاده از نشانگر مولکولیSCoT

چکیده مقاله

تنوع ژنتیکی در ژرم ¬پلاسم گیاه، تعیین ساختار ژنتیکی و پتانسیل هر گونه گیاهی قبل از انجام هر کار اصلاحی و معرفی ارقام کیفی با عملکرد بالا، امری لازم و ضروری در توسعه استراتژی¬های جمع¬آوری و حفاظت مواد گیاهی به عنوان منابع ژنتیکی می¬باشد. خارشتر یکی از گیاهان دارویی و مهم است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. اطلاع از میزان تنوع ژنتیکی و روابط موجود بین ژنوتیپ¬ها کمک بزرگی در جهت حفظ ژرم¬ پلاسم و برنامه¬های اصلاحی در گیاهان مختلف می¬کند. در این پژوهش در ابتدا 24 آغازگر SCOT برای غربالگری اولیه 22 ژنوتیپ جمع¬آوری شده خارشتر مورد استفاده قرار گرفت، که در نهایت 19 آغازگر باندهای واضح و چندشکلی بالایی نشان دادند. از مجموع 19 آغازگرscot بکار رفته در این تحقیق، تعداد 195 نوار که از وضوح بالایی برخوردار بوده و اندازه طول آنها بین 100 تا 1500 جفت باز بودند شمارش شدند. بیشترین قطعات تکثیر شده مربوط به آغازگرهای SCOT 1, SCOT 3, SCOT 6, SCOT 22 و SCOT12 با تعداد 13 نوار و کمترین تعداد قطعات تکثیر شده مربوط به آغازگر SCOT 28 با تعداد 5 نوار بوده است. با توجه به داده¬های نشانگر SCOT میانگین محتوای چندشکلی (PIC) بدست آمده 311/0 برآورد گردید. در گروه بندی انجام شده به روش تجزیه خوشه¬ای، اکوتیپ¬های مورد مطالعه به 3 گروه تقسیم بندی شدند. موقعیت اکوتیپ-ها در خوشه با پراکنش جغرافیایی انها تطابق داشت. این نتایج نشان می¬دهد که خارشتر دارای تنوع ژنتیکی بالایی است و نشانگر SCOT به خوبی ژنوتیپ¬های خارشتر را بر اساس توزیع جغرافیایی و تشابهات اقلیمی از هم تفکیک نمود. آگاهی از این تنوع ژنتیکی می¬تواند اصلاحگران را در برنامه¬های اصلاحی به خصوص دورگیری بین اکوتیپ¬های دور، مطالعات تکاملی و طبقه بندی یاری نماید.