| Authors | لیلی سیفی,مریم قاسمی پور,محسن آیتی |
|---|---|
| Journal | مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات |
| Page number | 7-30 |
| Serial number | ۳۶ |
| Volume number | ۲ |
| Paper Type | Full Paper |
| Published At | ۲۰۲۵ |
| Journal Type | Electronic |
| Journal Country | Iran, Islamic Republic Of |
| Journal Index | isc |
Abstract
هدف: مدیریت دانش بومی به شناسایی، سازماندهی و اشاعه دانش بومی اشاره دارد. مدیریت دانش بومی میتواند نقش مهم و مؤثری در توسعه و پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر منطقهای داشته باشد. کتابخانهها بهمنزله شریانهای دانش و کتابداران بهعنوان واسطههای دانش، بنا بر فعالیت، رسالت حرفهای و وظایف محوله، میتوانند نقش مهمی در مدیریت دانش بومی داشته باشند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش کتابخانهها در مدیریت دانش بومی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع کیفی بود و به روش فراترکیب انجام شده است. بهمنظور تحقق روش پژوهش، از روش هفتمرحلهای سندلوسکی و باروسو استفاده شد. بدین ترتیب با استفاده از فراترکیب مفاهیم و مقولههای اصلی نقش کتابخانهها در مدیریت دانش بومی از مقالات مرتبط استخراج و تعیین شد. بازۀ زمانی نوزدهساله (از 2004 میلادی تا 2023) برای جستجو در نظر گرفته شد. تمرکز موضوعی پژوهش، مقالاتی هستند که بر روی نقشی که کتابخانهها در مدیریت دانش بومی میتوانند داشته باشند؛ بود. بعد از تعیین پرسش پژوهش، بهمنظور مروری نظاممند، جستوجویی جامع بر اساس روش فراترکیب صورت گرفت. بدین منظور تلاش شد مجموعه منابع منتشرشده به زبان انگلیسی، شامل مقالات در پایگاههای اطلاعاتی اسکوپوس، امرالد، ساینسدایرکت، وبآوساینس و تیلور و فرانسیس جستجو شوند. بهمنظور تعیین روایی روش فراترکیب از ابزار ارزیابی حیاتی و برای تعیین پایایی از روش توافق بین دو کدگذار استفاده شد. یافتهها: فرایند کدگذاری، در سه مرحله باز، محوری و انتخابی انجام شد. بهاینترتیب تعداد کدها پس از انجام پالایش به 290 کد، 36 مفهوم و 5 مقوله رسید بر اساس نتایج حاصل، نقش اصلی کتابخانهها در مدیریت دانش بومی با مفاهیم رسالت حرفهای، توسعه برنامهها، نیروی انسانی، جامعه هدف و امکانات از بین 32 مطالعه استخراج و تعیین شدند. نتیجهگیری: بهطورکلی نتایج پژوهش نشان داد کتابخانهها ازنظر رسالت حرفهای و وظایف محوله میتوانند نقش مهمی در مدیریت دانش بومی داشته باشند، درصورتیکه از همکاری مردم، مسئولین و سازمانهای مرتبط بهرهمند شوند. مدیریت صحیح دانش بومی توسط انواع کتابخانهها میتواند زمینه توسعه اقتصادی و فرهنگی مناطق بومی را در جامعه فراهم سازد. پژوهش حاضر با استفاده از روش فراترکیب نقش کتابخانهها در مدیریت دانش بومی را بهصورت یکپارچه و عمیق استخراج و تعیین نموده است. این در حالی است که پژوهشهای قبلی نتوانسته بودند به شکل یکپارچه و منسجم این نقشها را شناسایی و ارائه نمایند. نتایج پژوهش حاضر از چند جنبه میتواند موردتوجه و استفاده قرار گیرد: از طریق نقشهای تعیینشده کتابخانهها، دانش بومی تقویت و حفاظت میشود، نتایج پژوهش حاضر میتواند مبنای ساخت ابزار برای سنجش نقش کتابخانهها در مدیریت دانش بومی باشد. نتایج پژوهش حاضر همچنین میتواند برای سیاستگذاران و تصمیمسازان در بخش کتابخانهها بهویژه کتابخانههای عمومی مفید باشد. نتیجه پژوهش حاضر میتواند زمینهساز طراحی پروتکل آموزشی برای کتابداران باشد.