ترجمه به عربی به انگیزۀ صیانت از فرهنگ ایرانی )با تکیه بر خداینامهها(

چکیده مقاله

تألیفات پرشماری از پهلوی در سدههای نخست اسلامی به عربی ترجمه شده است؛ بخش معتنابهی از این ترجمهها، بیآنکه ضرورتی علمی یا ادبی در میان باشد، به آن زبان منتقل شدند. جهانبینی و نوع نگاه ملی که در این دست آثار، حاکم است، عقاید ایرانیان شعوبی به ویژه در قرن دوم و سوم هجری را تأیید میکند. برگردان کتابهایی مانند خداینامهها نشان میدهد ترجمه از فارسی به عربی به مثابۀ ابزاری برای نشان دادن شکوه و جلال فرهنگ و تاریخ ایرانی به کار گرفته شده است. خداینامهها به کلی در زبان فارسی و عربی از بین رفتهاند، اما غیر مستقیم در کتابهای معتبر عربی انعکاس یافتهاند. از این منظر، ترجمه از زبان مبدأ به مقصد به منظور پاسداشت فرهنگ مبدأ در روابط میان ایرانیان و عربها شگفت مینماید. از آنجایی که اصل بسیاری از این کتابها در زبان فارسی نیز از بین رفته، پیگیری این روایات ملی پراکنده در زبان و ادبیات عربی اهمیت زاید الوصفی مییابد.