ارزیابی فرآیند رنگرزی و ثبات رنگی الیاف پشمی رنگرزی شده با گیاه گل گندم طلایی

Abstract

استفاده از رنگزاهای طبیعی به‌عنوان روشی پایدار و دوستدار محیط‌زیست در صنعت نساجی به‌طور چشمگیری رشد یافته است. گل گندم طلایی با نام علمیCentaurea behen L. در ایران به ‌عنوان یک گیاه خودرو و بومی شناخته می‌شود. در این پژوهش، قابلیت استفاده از این گیاه برای رنگرزی طبیعی الیاف پشم مورد بررسی قرار گرفت و تأثیر شرایط مختلف رنگرزی بر ویژگی‌ها و ثبات رنگی آن ارزیابی شد. پس از انجام تحلیل‌های آماری، فرآیند رنگرزی بهینه‌سازی گردید. نتایج تحلیل واریانس تأثیر معناداری از متغیرهای مختلف رنگرزی شامل غلظت رنگزا، غلظت دندانه، دما، مدت زمان ، و pH را بر قدرت رنگی را نشان داد. بر این اساس، با استقاده از روش آماری سطح پاسخ، شرایط بهینه رنگرزی شامل دمای 90 درجه سانتیگراد، مدت زمان 90 دقیقه، غلظت رنگزا 150 درصد، غلظت دندانه 5 درصد، و pH حمام 8 تعیین شد. این شرایط بهبود چشم‌گیری در خلوص، و قدرت رنگ داشته و نتیجه نهایی آن، یک فام رنگی زرد بود. با استفاده از بخش های مختلف گیاه، و همچنین در حضور دندانه های فلزی مختلف، امکان کسب شیدهای رنگی متنوع فراهم شد. در ارزیابی ثبات رنگی، نمونه‌های رنگرزی شده با بخش برگ گیاه ثبات نوری و شستشویی بیشتری را نشان دادند. مطالعه ویژگی‌های مکانیکی نیز نشان داد که فرآیند رنگرزی تأثیر چندانی بر عملکرد مکانیکی نخ‌ها نداشته است.