بررسی محتوای فیلم سینمایی « فرش ایرانی » از منظر جامعه شناسی هنر

چکیده مقاله

در جامعه شناسی هنر با نگاه بیرونی به آثارهنری ، ابعاد مهمی از تولید و عرضه و دریافت آن ها آشکار می شود . از سوی دیگر یکی از راه های مطالعه موضوعات مختلف مرتبط با تولیدات فرهنگی ، بررسی نحوه بازنمایی آن ها در رسانه ها و سینما است . سینما هنر مهم دنیای معاصر است که بازتاب بسیاری از موضوعات فرهنگی و اجتماعی را می توان در آن دید و مورد مطالعه دقیق قرار داد . از این رو با بررسی شیوه بازتاب ابعاد جامعه شناختی پدیده فرش ایرانی در هنر سینما می توان به شناخت خوبی از وضعیت و جایگاه فرش دستباف در سپهر فرهنگی و اجتماعی ایران معاصر دست یافت . هدف این مقاله بررسی نحوه بازنمایی ابعاد جامعه شناختی فرش دستباف در فیلم "فرش ایرانی" است که در سال 1385 بصورت یک مجموعه 15 فیلم کوتاه توسط 15 تن از فیلمسازان برجسته ایرانی ساخته شده است . هدف اصلی تحقیق شناخت میزان و تصویر و ترکیبی است که از ابعاد جامعه شناختی فرش دستباف ایرانی در فیلم « فرش ایرانی » به عنوان یک فیلم شاخص در این زمینه ، بازتاب یافته است . نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و روش تحلیل کیفی بوده است . در بنیان نظری تحقیق از نظرات ویکتوریا الکساندر و بویژه الگوی الماس فرهنگی و نظرات ناتالی هینیک بویژه در مورد میانجی گری استفاده شده است . شیوه جمع آوری اطلاعات علاوه برمشاهده دقیق فیلم ، کتابخانه ای و جستجوی اینترنتی بوده است . نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که : در قیاس با اهمیت ابعاد جامعه شناختی فرش دستباف ، در فیلم بازتاب متناسبی نداشته است و فقط در چهارمورد از پانزده فیلم تمرکز خوبی بر این زمینه مشاهده شد . در مقابل ، توجه به زیبایی و اهمیت هویتی فرش دستباف و بعد فرهنگی آن در فیلم زیاد وجود دارد . در 4 فیلم با محوریت مسائل جامعه شناختی ، در عین حال که به همه عناصر چهارگانه: تولید ، میانجی گری ، توزیع و مصرف توجه خوبی شده ، توجه به حیطه تولید و میانجی گری بیشتر و توجه به حیطه توزیع و مصرف کمتر مشاهده شد که در مصرف نیز تمرکز بر مصرف جهانی مشاهده شد.