شناسایی روند تغییرات متغیرهای اقلیمی در مناطق کوهستانی افغانستان (مطالعه موردی: ولایت بامیان)

چکیده مقاله

ولایت بامیان افغانستان یکی از کوهستانی ترین ولایات افغانستان می­ باشد که در مرکز رشته کوه هندوکش قرار گرفته است. در سال­های اخیر اقلیم در این منطقه بی نظم شده و منجر به تغییرات متغیرهای اقلیمی شده که پیامدهایی همچون ذوب گسترده یخچال­های کوهستانی، کاهش دبی آب رودخانه ­ها و غیره شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی تغییرات دما براثر گسیل گازهای گلخانه ای و نیز تغییرات بارش در مرکز بامیان (عرض جغرافیایی 75/34 درجۀ شمالی و 75/67 درجۀ شرقی) است. برای انجام این پژوهش از مشاهدات بیشینه و کمینه و دامنۀ دمای سالانه برای دوره آماری 2018-1987 استفاده شد. مشاهدات از مرکز ملی جو و اقیانوس ایالات متحده (NOAA) استفاده شد. مشاهدات با شگردهای ترسیمی – آماری و رگرسیون خطی مورد واکاوی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که تغییرات قابل توجه دما طی سه دهۀ اخیر و در محدودۀ مورد بررسی رخ داده است. بیشینه، کمینه و دامنۀ دما به ترتیب 71/0، 34/0 36/0درجه سانتیگراد افزایش را تجربه کرده‌اند. میانگین، کمینه و بیشینۀ بارش منطقۀ مورد بررسی به ترتیب 6/25، 59/5 (درسال 1991) و 9/9 میلیمتر (در سال 2011) بوده است. کاهش بارندگی در دورۀ مورد مطالعه نیز حدود 9/6 میلی‌متر بوده است.