کاربرد تئوریهای علم آمار در تحلیل های باستان شناسی

چکیده مقاله

امروزه در مطالعات باستا نشناسی، نتیجهگیریهای باستانشناسانه بر مبنای مطالعات کمی استوار است و باستانشناسان به زبان آماری و ریاضی، نتایج مطالعات خود را ارائه میدهند. با توجه به اهمیت استفاده از روشهای آمار و ریاضی در مطالعات باستان شناسی، استفاده از این روش ها هنوز به شکل مدون در مطالعات میدانی باستا نشناسی در ایران متداول نگردیده و امید است که باستانشناسان ایرانی با استفاده از این روشها کمک به « مقدمهای برای کارهای آتی علمی خویش در این زمینه باشند. ضرورت مدلهای کمی در باستانشناسی همواره بعنوان ابزاری برای و مدلسازی، به عنوان ابزار موثری به منظوراعتبار بخشیدن به تحلیلهای باستانشناسی مورد توجه بوده اس ت » پیشرفت اندیشه باستانشناختی )Site-Catchment Analysis( بر همین اساس مقاله پیش رو سعی دارد تا با معرفی تحلیل حوزه گیرش یا جذب زیست محیطی در تحلیل داده های آماری بپردازد. در تحلیل آماری از تئوری (Principal Components Analysis) و تحلیل مؤلفه های اصلی که معادل (Principal Components Analysis) “PCA” دیگری در تحلیل الگوی استقرار محوطه های باستانی موسوم به تحلیل که به منظور مطالعه حوزه گیرش محوطهها PCA فارسی آن "تحلیل مولفه های اصلی" اس ت بهره گرفته می شود. در بحث تحلیل به کار رفته است محوطههای باستانی به عنوان متغیر وابسته و منابع طبیعی به عنوان متغیر اصلی بررسی م یشو د. بحث پرداختن ب ه مولفههای اصلی برای توضیح پدیدهها بر این اصل منطقی استوا ر اس ت که در ساخت و تداو م یک استقرار مؤلفه های بسیاری قابل تصور هست که شناسایی میزان تأثیر برخی از آ ن ها هرگز در باستا نشناسی ممکن نیست و در بسیاری موارد نقش یک مؤلفه ممکن است بسیار ناچیز باشد، اما بی تاثیر نیست. در تحلیل مولفه های اصلی در جدول هم بستگی رابطه بین متغیرها دو به دو با هم بررسی خواهد شد. به این منظور که بدانیم آیا متغیرها با هم همبستگی دارد، آیا با تغییر یک متغیر متغیر دیگر هم تغییر می کند یا نه. در مقاله پیش رو، به کاربرد این دو تئوری در تحلیل الگوهای استقراری در محوطه های باستانی با ذکر مثال برای تبیین و تفسیر داده ها خواهیم پرداخت.