پایداری اقتصادی در کانون‌های عشایری شهرستان قائنات

چکیده مقاله

مقدمه: از مباحث مهم در ارتباط با عشایر مبحث پایداری اقتصادی می‌باشد. نقش و تأثیر کوچ نشینان در اقتصاد کشور حائز اهمیت می‌باشد. وجود دلالان و همچنین نبود بازار فروش از دلایلی هستند که باعث آسیب به اقتصاد عشایر می‌شود. از آنجا که بین رشد اقتصادی و توسعه پایدار رابطه تنگاتنگی وجود دارد؛ پایداری اقتصادی زمانی رخ می‌دهد که رفاه اقتصادی با گذشت زمان کاهش نیابد. شهرستان قائنات یکی از نواحی عشایر نشین در شرق کشور است که عمدتاً در سه بخش سده، نیمبلوک و مرکزی این شهرستان استقرار یافته‌اند. هدف پژوهش: در پژوهش حاضر سعی شده‌است تا پایداری اقتصادی عشایر شهرستان قائنات بر اساس شاخص‌های عدالت، ثبات و رفاه اقتصادی مورد کندوکاو قرار گیرد. روش‌شناسی تحقیق: تحقیق پیش رو از نوع کاربردی بوده و از حیث ماهیت و روش توصیفی با رویکرد پیمایشی است. جمع‌آوری داده‌ها به‌کمک مطالعات اسنادی و پیمایشی انجام شده‌است. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و تکنیک ویکورفازی استفاده شده‌است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: عشایر ساکن در کانون‌های شهرستان قائنات بررسی‌شده است. یافته­ ها و بحث: کانون‌های عشایری منتخب از حیث پایداری اقتصادی چندان شرایط مطلوب و همگنی ندارد. منابع به‌صورت عادلانه توزیع نشده و می‌توان شاهد اتکای شدید بر جزئی از منابع‌طبیعی بود. همچنین از حیث متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و مشاغل که یک راهبرد لازم برای حصول پایداری است، چندان نمود ندارد. نتایج: در دراز مدت کانون‌های عشایری مورد مطالعه از حیث "پایداری اقتصادی" با چالش مواجه خواهد شد. همچنین در سطح کانون‌های عشایری منتخب، گرماب در مرتبه‌ی اول پایداری اقتصادی قرار گرفته است و به‌ترتیب روستای جبار و روستای فرخی در مرتبه‌ی دوم و سوم قرار می‌گیرد. روستای عشایری تیگاب نیز از لحاظ پایداری اقتصادی در مرتبه‌ی آخر بوده است.