گردشگری و پایداری اقتصادی فضا؛ ارائه تحلیلی از مقاصد گردشگری پیراشهر بیرجند

چکیده مقاله

گردشگری در سکونتگاه­های مقصد، به‌ویژه در روستاها و فضاهای غیرشهری دارای اثرات متعددی است. تأثیر در بعد اقتصادی فضا، از زمینه­های اثرگذاری و اثرپذیری گردشگری است. باتوجه به نقش کلیدی بعد اقتصادی در برنامه­ریزی توسعه فضایی از یک‌سو و تشدید چالش­ها و مسائل سکونتگاه­های انسانی پیراشهر در ایران طی دهه 1390 از دیگر سو، بررسی و تحلیل تأثیر گردشگری بر مقوله پایداری اقتصادی فضا دارای اهمیت راهبردی است. بدین­سان تلاش شده است تا در پیراشهر بیرجند بامطالعه روستاهای مقصد گردشگران، به ارائه تحلیلی از اثرات گردشگری در بعد اقتصادی پرداخته شود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. داده‌های پژوهش با روش کتابخانه‌ای و پیمایشی گردآوری و با نرم‌افزار SPSS و مدل آنتروپی شانون تجزیه‌وتحلیل شده است. جامعه آماری 589 خانوار بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 232 تعیین شد و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد گردشگرپذیر بودن سکونتگاه‌ها تأثیر مستقیمی بر پایداری اقتصادی آن داشته است؛ به‌گونه‌ای که هر چه ترکیب فعالیت­های گردشگری اعم از جذب به‌وسیله خانه­های دوم، بوم­گردی­ها و یا گردشگران روزانه پیچیده­ و دارای گوناگونی بوده، نسبت به سکونتگاه­هایی که تنها در یک زمینه جاذب گردشگر بوده است، گردشگری تأثیر قابل‌توجه‌تری بر پایداری اقتصادی فضا داشته است. ازاین‌رو در بین روستاهای موردمطالعه، روستای شوکت‌آباد با ضریب 23/0در بالاترین سطح پایداری اقتصادی و روستای خراشاد با ضریب 15/0 در پایین­ترین سطح از پایداری اقتصادی قرار دارد.