پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیاد‌گرایی در سوریه(مطالعه موردی: جبهه‌النصره)

چکیده مقاله

شروع حرکت‌های بیداری اسلامی با تاکید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران‌های سیستمی در نظم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. اساساً یکی از کشور‌هایی که به‌واسطه‌ی تحولات اخیر در شمال آفریقا و خاورمیانه منبعث از بیداری اسلامی دچار تغییرات و ظهور بحران گردید سوریه می باشد. در این کشور به-دلیل وجود یکسری از چالش‌ها و مطالبات انباشته شده که در غالب محرومیت نسبی تجلی می‌کند وارد بریک معضله امنیتی فراگیر شد که سیستم تصمیم‌گیری این کشور را با بحران روبه‌رو ساخت. حال، این سوال مطرح است که در بازخوانی پدیده بیداری اسلامی در یک روایت واکنشی با محوریت مسئله محرومیت‌ نسبی این مسئله چگونه به‌عنوان یک کاتالیزور در ظهور گروه‌های بنیاد‌گرا مانند جبهه‌النصره موثر بود؟(مسئله). با روش توصیفی – تحلیلی و بهره‌گیری از تئوری محرومیت نسبی به عنوان زیر مجموعه پارادایم‌های واکنشی(روش)، این فرضیه به بحث گذارده شده که ناتوانی سیستم حکمران به‌عنوان متغییر تصمیم‌گیر در سوریه به‌دلیل ناتوانی در پاسخ‌گویی به مطالبات اجتماعی باعث بستر‌سازی گروه‌های بنیاد‌گرا با مشی خشونت‌طلبی شد(فرضیه). سرانجام، با ظهور جبهه‌النصره ساخت سیاسی – اجتماعی سوریه وارد یک بحران امنیتی فراگیر شد که اساساً منجر به امنیت‌زدایی گردید و نظم مسلط این کشور را با چالش روبه‌رو ساخت(یافته).