جایگاه توجه به مهدویت در محتوای کتابهای درسی نظام آموزشوپرورش عمومی ایران

Abstract

مهدویت از دیرباز مورد توجه دین مبین اسلام بوده و تبیین و ترویج صحیح آن یکی از اصلیترین اهداف کتابهای درسی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل میزان توجه به مباحث مهدویت در کتابهای درسی دوره ابتدایی و متوسطه بود که به روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه و نمونه آماری پژوهش، شامل کلیه کتابهای هدیههای آسمان در دوره ابتدایی؛ کتابهای پیامهای آسمان دوره متوسطه اول و همچنین؛ کتاب دین و زندگی دوره متوسطه دوم بود که در سال 1399 توسط دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی تألیف و چاپشده است. ابزار اندازهگیری در این پژوهش، شامل چکلیست تحلیل محتوا بود که توسط محقق تدوینشده و روایی چکلیستها توسط دو نفر از صاحبنظران موضوع مورد تأیید واقع شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیهو تحلیل دادهها بیانگر این بود که محتوای مربوط به موضوع مهدویت در کتابهای درسی نظام آموزشو پرورش ایران را میتوان در قالب 4 بعد اصلی؛ 12 مؤلفه و 57 شاخص طبقه بندی کرد. همچنین؛ نتایج نشان داد که بعد معرفی منجی موعود و یاران ایشان و بعد ویژگیهای حکومت حضرت مهدی)عج( بیشترین توجه و بعد فلسفه وجود منجی کمترین میزان توجه را در محتوای کتابهای درسی دارد. ازاینرو؛ نظر به اینکه بعد اعتقاد به وجود منجی در سلامت روانی و اجتماعی دانش آموزان نقش مؤثری دارد و در تدوین محتوای کتابهای درسی، این بعد کم رنگتر دیده شده، پیشنهاد میشود که در فرایند تهیه و تدوین کتابهای درسی بیشازپیش موردتوجه قرار گیرد.