عوامل کلان تعیین‌کننده نابرابری آموزشی در افغانستان

چکیده مقاله

آموزش به عنوان یک حق اساسی بشری و ابزاری مهم در پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی، نقشی حیاتی در توسعه جوامع ایفا می‌کند. با این حال، نابرابری‌های آموزشی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند افغانستان، چالش‌های جدی در مسیر تحقق توسعه و عدالت اجتماعی به وجود آورده است. در افغانستان، عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی در ایجاد نابرابری‌های آموزشی نقش عمده دارند. فقر، کمبود منابع مالی و زیرساخت‌های آموزشی در مناطق روستایی، نگرش‌های فرهنگی منفی نسبت به تحصیل دختران، و ناآرامی‌های سیاسی از جمله موانع اصلی پیش‌روی نظام آموزشی کشور هستند. آمارها نشان می‌دهند که بیش از ۳.۷ میلیون کودک افغان از تحصیل محرومند که ۶۰ درصد از آنان دختران هستند. علاوه بر این، بسیاری از مدارس در مناطق دورافتاده فاقد معلمان متخصص و امکانات مناسب آموزشی‌اند. این تحقیق به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر نابرابری آموزشی در افغانستان پرداخته است و از روش اسنادی و تحلیل ثانویه برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. داده‌ها از منابع مختلف شامل مرکز آمار افغانستان، وزارت معارف و وزارت تحصیلات عالی استخراج شده است. نتایج نشان می‌دهند که فقر اقتصادی، عدم دسترسی به زیرساخت‌های مناسب آموزشی و موانع فرهنگی مانند نگرش‌های محافظه‌کارانه نسبت به آموزش دختران، عوامل کلیدی در ایجاد نابرابری آموزشی در این کشور هستند. از سوی دیگر، تفاوت‌های جغرافیایی نیز بر دسترسی و کیفیت آموزش تأثیر منفی دارند، به‌ویژه در مناطق روستایی که امکانات آموزشی کمتری وجود دارد.