اثر رژیم کم آبیاری بر شاخص های زیستی دوتوده بومی گیاه دارویی زنیان (.Trachyspermum ammi L)

Abstract

کم آبیاری یکی از شیوه های جدید برای کاهش میزان اثرات تنش خشکی است چراکه میزان آب در دسترس را می توان به صورت مدیریت شده در طول دوره رشد در اختیار گیاه قرار داد. به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری بر دو توده بومی گیاه دارویی زنیان، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی انشگاه بیرجند انجام شد. فاکتورهای موردمطالعه شامل کم آبیاری در سه سطح کمبود رطوبت خاک (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و دو توده زنیان بیرجند و سیستان بود. در این آزمایش صفات رویشی شامل ارتفاع بوته، سطح برگ، اجزای عملکرد (تعداد چتردر بوته و وزن هزار دانه) و عملکرد کمی و کیفی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بین دو توده موردمطالعه تفاوت بسیار معنی داری برای صفات موردبررسی وجود داشته است. همچنین نتایج نشان داد که با تغییر سطوح کم آبیاری از 100به 50درصد ظرفیت زراعی، عملکرد دانه، عملکرد اسانس، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و تعداد چتر در بوته با کاهش همراه بوده است. بررسی اثرات متقابل نیز نشان داد که خصوصیات رشدی زنیان توده سیستان و همچنین عملکرد کمی و کیفی آن نسبت به توده بیرجند کمتر تحت تأثیر سطوح پایین کم آبیاری قرار گرفته است. در کل با توجه به نتایج حاصل می توان گفت توده سیستان در برابر کم آبیاری وضعیت بهتری دارد، هرچند درنهایت تفاوت معنی داری در عملکرد دانه، و نیز عملکرد اسانس این دو توده مشاهده نشد.