اثر زمان و نحوه مصرف کود اوره بر میزان پروتئین دانه و انتقال مجدد نیتروژن تحت تأثیر آبیاری تکمیلی در گندم دیم

Abstract

نیتروژن نقش مهمی در افزایش کمی و کیفی عملکرد دانه گندم در دیمزارها ایفا میکند. در این پژوهش تأثیر تیمارهای مختلف محلولپاشی کود اوره و کود سرک در مراحل مختلف نمو بر پروتئین دانه و انتقال مجدد ازت در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی بررسی شد. این تحقیق بهصورت آزمایش کرتهای خردشده نواری بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 96 - 1395 و 97 - 1396 و هر سال در دو آزمایش جداگانه دیم و آبیاری تکمیلی اجرا شد. عاملهای آزمایش عبارت بودند از الف: محلولپاشی کود اوره در چهار مرحله رشدی )شاهد )آبپاشی(، آبستنی، آبستنی + پرشدن دانه و پرشدن دانه( در کرتهای اصلی ب: چهار رقم گندم دیم در کرتهای فرعی )بهصورت عمودی( و ج: تیمار کود سرک در دو سطح )عدم مصرف و مصرف کود سرک در مرحله نمو پنجهزنی( بهعنوان عامل افقی. نتایج تجزیه مرکب و مقایسه میانگین دادهها نشان داد که محلولپاشی کود اوره در هر سه مرحله رشدی باعث افزایش معنیدار عملکرد دانه، محتوای نیتروژن، درصد و عملکرد پروتئین دانه و انتقال مجدد نیتروژن اندامهای هوایی شد. کاربرد کود سرک بر عملکرد پروتئین دانه معنیدار بود. بیشترین مقدار این صفت در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی به ترتیب 393 و 492 کیلوگرم در هکتار بود. در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی رقم ریژاو دارای بیشترین کارایی انتقال مجدد و رقم آذر- 2 از کمترین میزان کارایی انتقال مجدد برخوردار بود. محلولپاشی در مرحله پرشدن دانه بیشترین سهم در انتقال مجدد نیتروژن به دانه و تیمار شاهد کمترین نقش را داشت.