پهنه‌بندی اقلیمی کشت زعفران (.Crocus sativus L) با استفاده از روش تحلیل سلسله -مراتبی و تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: شهرستان سمنان)

Abstract

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان گران­بهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت در برابر خشکی نقش قابل توجهی در زمینه صادرات غیرنفتی ایران دارد. از طرفی، شرایط اقلیمی از مهمترین متغیر­های محیطی تأثیر­گذار در تولید محصولات کشاورزی می­باشد. همچنین اساس توسعه کشاورزی آگاهی دقیق از ویژگی­های محیطی در هر منطقه می­باشد. در نتیجه شناسایی مناطق مستعد جهت کشت، زمینه را برای برنامه­ریزی­های لازم جهت گسترش کشت این محصول فراهم می­کند. در این تحقیق، سعی شده است که با ارزیابی شرایط اقلیمی مناطق مستعد کشت زعفران در شهرستان سمنان پهنه­بندی شوند. بدین منظور چهار ایستگاه هواشناسی استان در یک دوره آماری ده ساله (2015-2005) انتخاب و به کمک نرم­افزار 9.3ArcGIS مدل­سازی و تحلیل اطلاعات صورت گرفت. با توجه به شرایط اقلیمی مناسب هر مرحله از رشد، لایه­های اطلاعاتی کلاس­بندی و وزن­دهی شدند. به منظور تلفیق لایه­های اطلاعاتی از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش تحلیل شبکه­ای (ANP) استفاده گردید. در نهایت، نقشه پتانسیل اقلیمی کشت زعفران در شهرستان سمنان تهیه گردید. مقایسه­ دو روش نشان داد که در روش AHPمساحت منطقه خوب 5/59 درصد، منطقه متوسط 5/34 درصد و منطقه ضعیف 6 درصد از سطح شهرستان را شامل می­شود، اما در روش ANP مساحت منطقه خوب 32 درصد، منطقه متوسط 48 درصد و منطقه ضعیف 20 درصد از سطح شهرستان را در بر می­گیرد.