بررسی مقایسه¬ایی تفسیر «سورة فجر» در تفاسیر المیزان و نمونه

Abstract

لغت تفسیر که در منابع مختلف و موثق، به معنای توضیح دادن و شرح دادن مطلبی با هدف واکاوی مفهوم یک جمله تعریف شده است، اصطلاحاً بر شروحی دلالت دارد که غالباً در جهت فهم معانی قرآن کریم کاربرد داشته و استفاده می¬شود؛ نزول و گسترش معجزة قرآن کریم در جوامعی که مردمانی از هر فرهنگ، علم و شناختی با آن سروکار دارند و روشن نمودن اهداف و مقاصد آیات برای مخاطبان متفاوت این کتاب پر از رمز و رازهای حیاتی، عالمان و واعظان آگاه به این حوزه را برآن داشت تا آثاری گرانقدر و قابل را در این حوزه بیافرینند و این امر از گذشته¬های دور ادامه یافته تا به امروز که تفاسیر متعدد و گرانبهایی چون تفسیر المیزان اثر علامة زمان، مرحوم محمدحسین طباطبایی (رحمة¬الله) و تفسیر نمونه به قلم آیت¬الله العظمی ناصر مکارم شیرازی به رشته تحریر درآمده است. پژوهش حاضر کوشیده است با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی، دیدگاه علامه طباطبایی (رحمة¬الله) و دیدگاه آیت¬الله مکارم شیرازی در باب تفسیر آیات نخست سورة «فجر»؛ آیات یک الی پنج را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. در بیان وجوه تشابهات و تفاوت¬ها در دو اثر مذکور می¬توان گفت: دو تفسیر گرانبهای «المیزان» و «نمونه» پس از بیان مکی یا مدنی بودن سوره¬ها به روایات وارده از سوی مفسران معروف و مشهور پیشین در تبیین آیات و همچنین به جنبة اجتماعی و پیام¬های تربیتی و نکته¬های اخلاقی نهفته در آیات مذکور توجه خاص و ویژه¬ای داشته¬ا¬ند. علامه طباطبایی(رحمة¬الله) در تفسیر خود، با تکیه بر فهم و برداشتی که در پرتو آیات و معارف خود آن آیات نهفته است علاوه بر تفسیر لغوی به ذکر نکات بلاغی و ادبی که در ترجمه و تفسیر، راهنما و کمک حال مخاطب است پرداخته، اما زبان تفسیر نمونه به ارائه توضیحاتی کلی و با روشی تحلیلی و با زبانی رسا و فصیح به تببین مسائل زندگی انسان پرداخته است.