واکاوی آموزه‌های فلسفی در داستان‌های کامل کیلانی (مطالعه موردی: حی بن یقظان)

Abstract

فلسفه از جمله مباحث مورد نیاز عموم مردم جامعه است و دانستن و کاربرد آن به قشر خاصی محدود نمی‌گردد. از این‌رو آموزش آن به کودکان نیز امری دور از ذهن و خارج از فطرت کودک نیست؛ بلکه پرورش کودک بر این شیوه، او را در حۀلّ بسیاری از مسائل زندگی کمک می‌نماید. از آن‌جا که داستان جایگاه ویژه‌ای در نزد مخاطب کودک دارد، در نتیجه کمک گرفتن از آن برای آموزش مبانی فلسفه، مورد انتظار است تا علاوه بر تحقق اهداف محض داستان، تفکّر روشمند را به کودک بیاموزند. از جمله مهمترین داستان‌هایی که مبانی و مؤلفه‌های فلسفه را به همراه دارد، «حیّ بن یقظان» ابن طفیل اندلسی است که توسط کامل کیلانی، برای کودکان بازنویسی گردید. بنابراین پژوهشگر با استفاده از روش توصیف و تحلیل، بخش‌های مختلف این داستان را مورد بررسی قرار داد تا آموزه‌های فلسفی را در لابه‌لای آن بیابد و به چگونگی پرداخت آن‌ها در قالب داستان، آگاه شود. در نتیجه پژوهشگر پی برد که کیلانی برخی از ابزارها و اصول فلسفه و تفکر درست را به کودک می‌آمموزد؛ وی در این امر، هیچ اصطلاح فلسفی خاصی را به کار نبرد و با زبان سلیس و روان و تصریح به فواید عقل و اندیشه، آموزه‌های فلسفی را در متن داستان جای داده است. وی کودک را به کشف روابط علی و معلولی میان پدیده‌ها و استفاده از حواس برای درک آن‌ها سوق داده و با ارتباط و بهره‌گیری از دانشمندان و کارکرد روش‌های علوم طبیعی همانند آزمون و خطا، آشنا کرده است.