نسخه مصور هفت اورنگ جامی؛ نگین کارستان هنری ابراهیم میرزا صفوی

Abstract

فرهنگ و هنر در دوره صفوی، به‌عنوان یکی از دوران درخشان تاریخی ایران همواره مورد توجه محققان و هنرشناسان بوده است. هنر در دوره صفوی تحت عنایت و حمایت شاهان و شاهزادگان صفوی به اوج اعتلای خود رسید و هنرمندان جایگاه شایسته و درخوری یافتند. شاهان و شاهزادگان سلسله صفوی به عنوان افرادی هنرمند، هنردوست و هنرپرور در تاریخ ایران شناخته‌شده‌اند. شاهزاده سلطان ابراهیم میرزا صفوی ازجمله شخصیت‌های برجسته عرصه فرهنگ و هنر عصر صفوی بود که به‌مراتب والای هنر و ادب دست‌یافت و به دنبال انتصاب به حکومت مشهد، حمایت بی‌شائبه و همه‌جانبه از هنرمندان و هنردوستان را به وجهی نیکو به نمایش گذاشت. ابراهیم میرزا با تأسیس کارستان هنری خود (کارگاه و کتابخانه سلطنتی)، روحی تازه‌ای در کالبد هنر عصر صفوی دمیده تا آنجا که دربار ایالتی مشهد و کتابخانه سلطنتی این شهر تحت سرپرستی شاهزاده ابوالفتح سلطان ابراهیم میرزا، به مدت تقریبی دو دهه، در عرصه هنرآفرینی و هنرپروری در شمار طلایه داران بود. موضوع پژوهش پیش رو بررسی کارستان هنری این شاهزاده هنردوست و همچنین شناسایی و معرفی نسخه مصور هفت اورنگ جامی موزه فریر واشنگتن است. این نسخه برجسته از مهم‌ترین نسخ و معرف سبک نقاشی مشهد در دوره صفوی است. کتاب هفت‌اورنگ جامی را باید واپسین نسخه مصور ممتاز با معیارهای سلطنتی به شمار آورد که تحت حمایت، عنایت و اراده سلطان ابراهیم میرزا مصور شد. روش یافته‌اندوزی مطالب این پژوهش با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته است که به روش توصیفی به بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از نمونه‌های مطالعاتی می‌پردازد و تدوین آنها به شیوه توصیفی است.