تحلیل فرمی و ساختار بنا در نگاره های کمال¬الدین بهزاد

Abstract

معماری در نقاشی¬های کمال الدین بهزاد در مکتب هرات عنصری است که در فضای نگاره گسترده شده و به ساختار آن نظم می¬دهد و جایگاهی مناسب برای حضور شخصیت¬های نگاره می¬آفریند. این مقاله در نظر دارد با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی عناصر معماری در نگارگری کمال الدین بهزاد به این سوال اصلی پاسخ دهد که عناصر معماری چه فرم و ساختاری در نگاره¬های کمال الدین بهزاد داشته است و ویژگی¬های تزئیناتی آثار چگونه بوده است؟ نمونه¬های مطالعاتی تحقیق از میان آثار برجسته بهزاد در دوره تیموری انتخاب شده¬اند. نتایج حاصل نشان می¬دهد که ترسیم عناصر معماری در نگاره¬ها از ابتدایی¬ترین حالت آن که فقط شامل نمایی از یک بنا بوده، آغاز و رفته رفته تکمیل شده تا در نگارگری مکتب هرات به اوج تکامل خود رسیده است و بر مبنای نتایج این تحقیق تبدیل به فضایی زنده و پویا گشته که ساختار ترکیب¬بندی کلی را تحت تاثیر قرار داده است. نوعی عمق نمایی ویژه به مدد عناصر معماری و نیز استفاده مکرر از تغییر زاویه دید و نمایش هم زمان بیرونی و درونی بنا از ویژگی¬های نگاره¬های بهزاد است. تحولات حاصل از کادربندی و پلان¬بندی در نگاره، گسترش پهنای دید، واقعی¬تر شدن نحوه دید معماری، به کار بردن جزئیات و تزئینات در سطوح معماری و تغییر در سلیقه انتخاب متون مصور شده، از عواملی است که در نگاره¬های بهزاد در مکتب هرات دیده می¬شود.