هنرهای صناعی بومی و نقش آن در شکل دهی به عناصر معماری تزیینی در عمارت باغ اکبریه

Abstract

برخی هنرپژوهان معتقدند که معماری سنتی زیرمجموعه هنرهایصناعی است، چرا که سه حوزه مهم معماری یعنی فنون تامین مواد اولیه، تزیینات معماری و ابعاد مهندسی، همگی به نوعی وابسته به هنرها و صنایع اسالمی بوده است. البته اثبات این نظریه به انجام امور پژوهشی میدانی بستگی دارد و از این روی پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا مطالعه ابعاد تزیینی آثار معماری سنتی میتواند گواهی بر رابطه معماری و هنرهای صناعی باشد؟ یکی از بهترین بناها برای بررسی معماری تزیینی در استان خراسان جنوبی، عمارت باغ اکبریه است که با توجه به مشاهدات عینی بنا و مطالعات اسنادی، هنرهای تزیینی بکاررفته در مجموعه اکبریه شامل گچ بری، آجرکاری، آینهکاری، هنرهای چوبی، سنگی و فلزی است . روش انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطالعات به روش کتابخانه ای و میدانی است. از نتایج بدست آمده میتوان به تنوع تکنیک اجرا، سادگی و جنبه طبیعتگرایانه هرکدام از هنرهایصناعی در شکل گیری بنا اشارهکرد. البته در زمینه اجرا، این هنرهایصناعی با توجه به موارد نیمه کاره و یا عدم تقارن و در بعضی موارد عدم ظرافت نقوش کارشده، نمیتوان آن ها را نسبت به سایر تزیینات همدوره آن در دیگر بناها شاخص دانست. اما نقش آن در معرفی معماری این عمارت حائ ز اهمیت می باشد. لذا عالوه بر اینکه تزیینات معماری آن جلوهای از استعدادهای مردمی در زمینه هنرهای کاربردی و صنایعدستی در جهت شکلگیری معماری این منطقه است، با حذف فرضی این تزیینات هیچ چیز قابل توجهی از معماری تزیینی این بنا باقی نمی ماند و لذا معماری سنتی، همان صنایع دستی در مقیاس کلان است.