پژوهش در معماری منظر روش‌ها و روش‌شناسی
Research in Landscape Architecture; Methods and methodology
|
تاکنون هیچ کتاب فارسی در حوزه روش تحقیق در معماری منظر منتشر نشده است. اما چند کتاب لاتین منتشر شده که هیچ کدام جامعیت اثر حاضر را ندارد. باید اذعان نمود که حتی کتب لاتین در حوزه این کتاب بسیار معدود و انگشت‌شمار هستند. به طوری که در سال 2011 شورای اروپایی مدارس معماری منظر (ECLAS) کتابی را تحت عنوان "بررسی مرزهای معماری منظر" منتشر نمود (تالیف سایمون بل و همکاران) که در آن تعدادی از متخصصان برخی از رشته‌های مرتبط تعدادی از مبانی نظری کلیدی و روش‌های تحقیقاتی را در هر یک از زمینه‌های موضوعی ارائه نمودند. همچنین کتاب "تحقیقات معماری منظر: استعلام ، استراتژی ، طراحی" را الن دمینگ و سایمون سوافیلد در سال 2011 منتشر نمودند. همچنین می‌توان از کتاب "رویکردهای نوآورانه برای تحقیق در منظر و سلامتی" یاد نمود که در سال 2011 منتشر گردیده و به طور مشخص به روش‌هایی می‌پردازد که رابطه منظر و سلامتی را مورد پژوهش قرار می‌دهند. جدیدترین کتاب لاتین در حوزه روش تحقیق در معماری منظر؛ همین اثر فعلی است که با مشارکت 28 نفر از اساتید شاخص از دانشگاههای اروپا، استرالیا، نیوزیلند، و آمریکا تالیف گردیده و در سال 2017 نخستین ویراست آن توسط انتشارات راتلژ در آمریکا منتشر گردید. ویژگی‌های برتر این کتاب نسبت به سایر کتابها موارد زیر است:
هدف‌گذاری دقیق این کتاب برای ارتقای سطح تحقیقات معماری منظر دانشگاهی است و لذا به طور مشخص مناسب برای تدریس در حوزه آکادمیک تالیف شده است. سایر کتب چنین هدف‌گذاری دقیق و معینی ندارند. بعلاوه مخاطبان این کتاب می‌توانند دانشجویان دکترا و فوق دکترا، دانشجویان کارشناسی ارشد، تیم‌های تحقیقاتی پروژه محور، و دانشگاهیانی باشند که با داشتن تجربه عملی و حرفه‌ای در پی انجام برخی تحقیقات شخصی هستند.
این کتاب تحت حمایت "شورای اروپایی مدارس معماری منظر" (ECLAS) منتشر شده و با مشارکت 28 استاد صاحبنام از دانشگاههای معتبر جهان تالیف گردیده است. در فصل 1 دانشجو یاد میگیرد چطور یک مطالعه تحقیقاتی در زمینه معماری منظر را طرح‌ریزی نماید. در فصل 2، رویکرد فرایندی به تحقیق در معماری منظر با جزئیات بیشتری معرفی می‌گردد. دیدگاه‌هایی که در این فصل به بحث گذارده می‌شود، زمینه‌ای برای بحث‌ها و تبادل آرا در زمینه ماهیت تحقیق در معماری منظر خواهد بود. فصل 3 به طرح دیدگاه‌ها در خصوص نقش تئوری در معماری منظر پرداخته، و نشان می‌دهد که تئوری آیا ورودی و یا خروجی یک تحقیق است. فصل 4 به طور ویژه به نقش خاص طراحی در تحقیق معماری منظر پرداخته و خود فعل طراحی را در قالب جزء ذاتی عمل تحقیق، مفهومسازی مینماید. در فصل 5 مخاطب با دیدگاه‌های یک سردبیر نشریه علمی در مورد چگونگی ارتقاء کیفی مقالات تحقیقی در معماری منظر آشنا شده و برخی موضوعات کلیدی برای تحقیقات آتی به وی معرفی می‌گردد. فصل 6 گزارشی در خصوص دیدگاه‌های ارتقای شفافیت تحقیق و بهبود و توسعه موضوع‌های روز مورد بحث ارائه مینماید. فصل 7 درباره چگونگی انتخاب آگاهانه موارد مطالعاتی و معیارهای آن سخن می‌گوید. اهمیت مورد مطالعاتی برای محققان معماری منظر از آنجا ناشی می‌شود که نتایج و فرم‌های آن برای بسیاری از پروژه‌های بعدی مورد استناد و استفاده خواهد بود. فصل 8 رویکرد بیوگرافی منظر را مطرح نموده و روش‌های مختلف برای درک تاریخ منظر را مرور مینماید. فصل 9 رسانه‌های اجتماعی را به عنوان ابزاری برای کسب اطلاعات از طریق فرایندهای مبتنی بر همکاری اجتماعی مانند مشارکت عمومی مورد بحث قرار داده و همچنین روش‌هایی را برای تجزیه و تحلیل داده‌های به اشتراک گذاشته شده در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی ارائه می‌دهد. با تمرکز بر روی محیط‌های مجازی، فصل 10 روش‌های تجسم منظر را که مناسب برای استفاده در تحقیقات است را مورد بحث قرار می‌دهد. از جمله این روش‌ها می‌توان به "مدل‌های منظر مجازی بلادرنگ " و "پیاده‌روی مجاری " در منظر اشاره نمود. فصل 11 نیز بر موضوع ادراک منظر تمرکز نموده و روش‌های تحقیق مرتبط با پیاده‌روی در "منظر واقعی " را مورد بحث قرار می‌دهد. فصل 12 چگونگی انتقال‌پذیری نتایج مطالعات مبتنی بر شرایط خاص و تک را معرفی مینماید. این موضوع مهم با طرح مثال‌هایی از تحقیق طراحی که به راهکارهای طراحی منظر ختم گردیده، مورد اشاره قرار می گیرد. فصل 13 با مدیریت میراث به عنوان چالشی فزاینده در جهان به سرعت رو به تغییر، آغاز گشته و بر معانی و ارزش‌های منظر ناملموس و نقش آن در طراحی منظر تمرکز مینماید. انجام تحقیقات و روش‌هایی که منجر به تولید دانش مورد نیاز برای طراحی "منظر سالم " گردد، موضوع فصل 14 این کتاب است. طراحی منظر مبتنی بر بهبود شرایط اقلیم شهری و چگونگی انجام تحقیقات در راستای آسایش حرارتی در محیط‌های شهری، موضوعی است که در فصل 15 با آن آشنا خواهید شد. در نهایت، فصل 16 چگونگی ایفای نقش تحقیق معماری منظر را در تولید دانش برای حل چالش‌های آب شهری را جستجو مینماید.
|
فهرست مطالب
فهرست تصاویر
فهرست جداول
فهرست مؤلفان
مقدمه
آدری‌ون‌دن‌برینک، دیدریک برونز، سایمون بل و هیلده توبی
بخش اول: ارتقای آگاهی
فصل ا: ارتقای تحقیقات معماری منظر
دیدریک برونز، آدری‌ون‌دن‌برینک، هیلده توبی و سایمون بل
فصل 2: رویکرد فرایندی به تحقیق در معماری منظر
هیلده توبی و آدری‌ون‌دن‌برینک
بخش دوم: آرایش صحنه
فصل 3: جایگاه نظریه
یان اچ. تامپسون
فصل 4: رابطه بین تحقیق و طراحی
ساندا لنژولزر، اینگرید دوکهارت و آدری‌ون‌دن‌برینک
فصل 5: چالش انتشار
مگی رو
فصل 6: ارزیابی اولویت‌های تحقیق و کیفیت آن
ژوریان میجرینگ، هیلده توبی، آدری ون‌دن برینک و دیدریک برونز
بخش سوم: رویکردها و روش‌های منتخب
فصل 7: موردپژوهی
سایمون سوافیلد
فصل 8: بیوگرافی منظر
جان کولن، هانس رنه و کوزا باسما
فصل 9: رسانه‌های اجتماعی
رون ون لامیرن، سیمونه تیله، بوریس استیمر و دیدریک برونز
فصل 10: محیط‌های مجازی
زیگرد هیل-لانگه و اکارت لانگه
فصل 11: پیاده‌روی
هنریک شولتز و رودی ون اتیگر
فصل 12: دستورالعمل‌های طراحی
مارتین پرومینسکی
بخش چهارم: رسیدگی به برخی از چالش‌های کلان
فصل 13: معانی و ارزش‌های منظر فرهنگی
کن تیلور
فصل 14: منظر و سلامتی
کاترین وارد تامپسون
فصل 15: آسایش حرارتی در محیط شهری
روبرت دی. براون و تری جی. گیلسپای
فصل 16: مساله آب در محیط شهری
آنژه بکهوس، اولی فراید و توربن دام
نمایه
- مؤلفان کتاب
- آدری ون‌دن‌برینک؛ استاد تمام کرسی معماری منظر در دانشگاه واخنینگن هلند
- اکارت لانگه؛ استاد تمام گروه منظر در دانشگاه شفیلد انگلستان
- آنژه بکهوس؛ دانشیار معماری منظر در دانشگاه کپنهاک دانمارک
- اولی فراید؛ مربی برنامه‌ریزی شهری و محیطی در دانشگاه ملبورن استرالیا
- اینگرید دوکهارت؛ پژوهشگر ارشد در دانشگاه واخنینگن هلند
- بوریس استیمر؛ استاد تمام و صاحب کرسی برنامه‌ریزی منظر و تفرج در دانشگاه علوم کاربردی اوست-وست‌فالن-لیپه در آلمان
- تری جی. گیلسپای؛ استاد تمام بازنشسته در مدرسه علوم محیطی دانشگاه گلف در اوناریوی کانادا
- توربن دام؛ دانشیار طراحی منظر در دانشگاه کپنهاک دانمارک
- جان کولن؛ استاد تمام باستان‌شناسی منظر و میراث فرهنگی در دانشگاه لیدن هلند
- دیدریک برانس؛ استاد تمام کرسی برنامه‌ریزی منظر در دانشگاه کاسل آلمان
- روبرت دی. براون؛ استاد تمام معماری منظر در دانشگاه تگزاس آمریکا.
- رودی ون اتیگر؛ استادیار معماری منظر در دانشگاه واخنینگن هلند
- رون ون لامیرن؛ دانشیار علوم زمین-انفورماتیک در مرکز دورسنجی دانشگاه واخنینگن هلند
- زیگرید هل-لانگ؛ پژوهشگر در دپارتمان منظر دانشگاه شفیلد در انگلستان
- ژوریان میجرینگ؛ دانشجوی دکتری و مربی گروه روش‌شناسی تحقیق در دانشگاه واخنینگن هلند
- ساندا لنژولزر؛ دانشیار گروه معماری منظر دانشگاه واخنینگن در هلند
- سایمون بل؛ استاد تمام و مدیر گروه معماری منظر دانشگاه علوم زیستی استونی و دانشیار مرکز تحقیقات فضای باز در دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند
- سیمونه تیله؛ مربی و محقق گروه برنامه‌ریزی منظر در دانشگاه کاسل آلمان
- سایمون سوافیلد؛ استاد تمام معماری منظر در دانشگاه لینکلن نیوزیلند
- کاترین وارد تامپسون؛ استاد تمام معماری منظر و مدیر مرکز پژوهشی فضای باز در دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند
- کن تیلور؛ استاد مرکز مطالعات میراث و موزه در دانشگاه ملی استرالیا، استادتمام بازنشسته معماری منظر در دانشگاه کانبرا
- کووس بوسما؛ استاد تمام تاریخ معماری و مطالعات میراث در دانشگاه آمستردام هلند
- مارتین پرومینسکی؛ استاد تمام و صاحب کرسی طراحی منظر شهری در دانشگاه لایبنیز هانوفر آلمان
- مگی رو؛ مربی ارشد در مدرسه معماری، برنامه‌ریزی و منظر دانشگاه نیوکاسل انگلستان
- هانس رنه؛ جغرافیدان تاریخی در دانشگاه اوترخت و استاد تمام میراث و برنامه‌ریزی در دانشگاه آمستردام هلند
- هنریک شولتز؛ مربی و محقق گروه طراحی منظر شهری در دانشگاه لایبنیز هانوفر آلمان
- هیلده توبی؛ دانشیار گروه روش‌شناسی تحقیق در دانشگاه واخنینگن هلند
- یان تامپسون؛ محقق معماری منظر در مدرسه معماری، برنامه‌ریزی و منظر دانشگاه نیوکاسل انگلستان
- هدف از ترجمه کتاب و جایگاه علمی آن
اهداف ترجمه:
- ارائه منبعی موثق و مکتوب برای تدریس دروس روش تحقیق در رشته معماری منظر و رشته‌های مرتبط
- ارتقای کیفی پایان نامه های دانشجویی در حوزه منظر، طراحی شهری، جغرافیا و باستان شناسی
- ارتقای کیفی مقالات پژوهشی اساتید و دانشجویان در رشته‌های مرتبط با حوزه منظر و فضای سبز
- ارتقای نقش اساتید ایرانی در تولید مقالات پژوهشی جهت انتشار در نشریات معتبر انگلیسی‌زبان
- آموزش رویکردهای چندرشته‌ای، میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای در تحقیقات معماری منظر
- همراهی با سایر دانشگاههای معتبر دنیا در تدریس این کتاب به عنوان کتاب درسی آکادمیک حوزه منظر
- پرنمودن خلأ نبود هیچ کتاب درسی و معتبر به زبان فارسی در این حوزه
- فرهنگ‌سازی روش‌ها و رویکردهایی که تابحال در ایران مورد توجه نبوده است؛ مانند بیوگرافی منظر، تجسم مشارکتی منظر، نقش رسانه‌های اجتماعی در تحقیق، مدل‌های منظر مجازی، پیاده‌روی مجازی، مدیریت میراث، منظر سالم، طراحی منظر مبتنی بر بهبود شرایط اقلیم شهری و حل چالش‌های آب شهری.
- ارتقای کیفی مقالات پژوهشی مجلات فارسی زبان در حوزه منظر و فضای سبز
- تنوع‌بخشی به موضوعات پژوهشی در پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی دانشجویان
- ضرورت ترجمه این کتاب
با وجود گذشت بیش از 20 سال از تاسیس رشته‌های مهندسی فضای سبز، طراحی محیط زیست و معماری منظر در دانشگاه تهران، هنوز هیچ کتاب درسی برای تدریس روش تحقیق در معماری منظر منتشر نشده بود. همچنین باید اذعان نمود که به دلیل نبود منابع علمی روزآمد و معتبر در حوزه روش تحقیق در معماری منظر؛ دانشجویان رشته‌های مرتبط با مشکلات عدیده‌ای در ارائه پروپوزال پایان‌نامه و همچنین انتشار مقالات پژوهشی مواجه هستند. کمترین آمار تولیدات علمی ایران در نشریات معتبر بین‌المللی مربوط به حوزه فضای سبز و منظر است. دلیل این ضعف در درجه اول به کمبود و نبود منابع علمی مرتبط در حوزه روش تحقیق مربوط می‌باشد. لذا اساتید مربوطه اذعان دارند که بدون داشتن یک پایه پژوهشی قوی نمی‌توان به ارتقای جایگاه علمی رشته‌های مهندسی فضای سبز و معماری منظر در دانشگاههای ایران امیدوار بود. هنوز هیچ کتابی به زبان فارسی با موضوع این کتاب در ایران منتشر نشده است.
نکته مهم بعدی، موضوعات مورد بررسی در کتاب پیشنهادی (پژوهش در معماری منظر؛ روش‌ها و روش‌شناسی) است که به نوع خود در ایران خیلی مورد توجه اساتید و دانشجویان نبوده است. نگارندگان متعدد این کتاب که همگی از اساتید شاخص دانشگاههای معتبر دنیا می‌باشند با رویکردی بسیار پیشروانه به ذکر روش‌ها و جزئیاتی از تحقیق در معماری منظر پرداخته‌اند که هنوز بسیاری از این روش‌ها و رویکردها در دانشگاههای ایران کار نشده و مورد توجه نبوده است. لذا انتشار این کتاب در ایران می‌تواند فتح بابی باشد برای توجه به رویکردهای جهانی در حوزه جدیدترین روش‌های پژوهشی منظر.
نکته سوم و مهم دیگر این است که کتاب مورد نظر با رویکرد میان‌رشته‌ای تالیف شده است. یعنی دانشجویان خواهند آموخت که چگونه پروژه‌های پژوهشی را در ارتباط با سایر محققین از سایر زمینه‌های علمی به انجام رسانند. بر خلاف وضع موجود که بیشتر تحقیقات مهندسی فضای سبز و معماری منظر فقط در حوزه محدودی تعریف و اجرا می‌گردد، کتاب مورد نظر در پی ارتقای آگاهی دانشجویان از اهمیت رویکردهای میان‌رشته‌ای در تحقیقات معماری منظر است و لذا حوزه منظر را با مسائلی همچون آب، سلامت عمومی، اقلیم، طراحی شهری، فلسفه، جغرافیا، محیط زیست، هنر و علوم انسانی و جامعه‌شناسی پیوند می‌زند. بر این اساس علاوه بر دانشجویان مقطع کارشناسی، مخاطب اصلی کتاب دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید گروه‌های مهندسی فضای سبز، معماری منظر، طراحی محیط زیست و طراحی شهری خواهند بود.
ضرورت بعدی ترجمه این اثر، آموزش چارچوب‌بندی تحقیق و توسعه صحیح روش‌شناسی است. کتاب حاضر برای استفاده در دوره‌های کارشناسی ارشد و به ویژه در سطح دکترا که در آن روش‌ها و رویکردهای خاص معماری منظر مورد استفاده قرار میگیرد نگاشته شده است. علاوه بر آموزش نسل آینده محققان معماری منظر، این کتاب همچنین تقویت مربیان و اساتید راهنما را نیز هدف‌گذاری نموده است. از آنجا که احتمالا خوانندگانی در خارج از دانشگاه‌ها نیز مخاطب این کتاب خواهند بود، رویکرد نویسندگان این بوده که مشاوران و کارکنان موسسات تحقیقاتی نیز بتوانند از آن بهره‌مند گردند. بسیاری از شرکت‌های طراحی و برنامه‌ریزی معماری منظر تحقیقاتی را به سفارش سازمان‌های دولتی و موسسات بین‌المللی انجام می‌دهند. لذا حتی افراد حرفه‌ای مشغول به تحقیق ممکن است علاقمند به روزآمدسازی روش‌های تحقیق‌شان در معماری منظر باشند.
محققان معماری منظر، به ویژه پس از انجام موفقیت‌آمیز یک مطالعه، تمایل دارند تا نتایج مطالعات را در مجلات بین‌المللی تحت داوری و کتاب‌های با کیفیت بالا منتشر کنند. چرا که این مجلات و کتابها هستند که با انتشار نتایج تحقیقات، زمینه‌ساز شکل‌گیری و رشد بحث‌ها و مناظره‌های علمی در مورد تحقیقات طراحی می‌گردند. در این راستا باید خاطرنشان کرد که معماری منظر در سراسر جهان، در مقایسه با دیگر رشته های طراحی مانند معماری و طراحی صنعتی، هنوز در بعد علمی به پیشرفت بیشتری نیاز دارد. تعدادی از مجلات تحت داوری که به چاپ مقالات پژوهشی در حوزه طراحی اختصاص دارند عبارتند از مرزهای تحقیقات معماری، مجله تحقیقات طراحی، مطالعات طراحی و مجله طراحی شهری است. در حالی که تمرکز نشریات فوق معمولا بر روی درک گسترده و بین‌رشته ای از طراحی و فرایندهای طراحی است که معماری منظر را نیز در برمی‌گیرد، محققان ایرانی معماری منظر به ندرت در هر یک از این مجلات مقالات‌شان را منتشر می‌کنند و لذا این امیدواری وجود دارد که در آینده، مقالات بسیار بیشتری از محققان ایرانی معماری منظر در این نشریات منتشر شود.
یکی از اهداف ترجمه این کتاب، آموزش چگونگی چاپ و انتشار مقالات محققان حوزه معماری منظر در نشریات بین‌المللی مانند؛ نشریه معماری منظر (JoLA)، تحقیقات منظر، نشریه منظر، و برنامه‌ریزی منظر و شهر؛ می‌باشد، چرا که هر چند این نشریات به طور منظم مقالاتی را از معماران منظر منتشر می‌کنند، اما تعداد مقالات محققان ایرانی در مجموع بسیار کم می‌باشد.
- مخاطبان اصلی کتاب
مخاطبان اصلی کتاب دانشجویان رشته‌های مهندسی فضای سبز، معماری منظر، طراحی شهری و مهندسی طراحی محیط زیست در مقاطع کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی و محققان فوق‌دکتری می‌باشند. همچنین اساتید و اعضای هیات علمی رشته‌های فوق‌الذکر نیز از مخاطبان دیگر این اثر می‌باشند.
همچنین این کتاب می‌تواند به عنوان کتاب درسی برای واحدهای درسی زیر تدریس گردد:
- درس "روش تحقیق" در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز
- درس "روش تحقیق" در مقطع کارشناسی ارشد معماری منظر
- درس "آمار و روش تحقیق" در مقطع کارشناسی ارشد طراحی محیط زیست
- درس "روش‌شناسی در طراحی محیط" در مقطع دکتری طراحی محیط زیست
- درس "روش تحقیق پیشرفته" در مقطع کارشناسی‌ارشد طراحی شهری
سروش