حکمت نهفته در باغ ایرانی با تکیه بر باغ جهانی اکبریه

Abstract

باغ ایرانی توصیف زمینی باغ بهشت است که با بیان و توصیف قرآن از بهشت، نزدیکی دارد. باغ اکبریه، نمونه بارز یک باغ ایرانی است که در سه دوره تاریخی زندیه، قاجاریه و پهلوی با کارکرد مسکونی¬- حکومتی در بیرجند ساخته و ثبت ملی شده است. این باغ با عناصر و تزئیناتی مثل درختان، گل¬ها، حوض، کوشک مرکزی و با تزئینات گچبری، رسمی¬بندی، آینه کاری، منبت و... مزین شده است. برخی عناصر این باغ نیز از نظر حکمی قابل بررسی است. در این پژوهش ابتدا به بررسی عناصر اصلی باغ اکبریه و سپس مطالعه بر روی دیدگاه حکمت اسلامی درمورد عناصر مذکور و ارتباط این عناصر با امر حکمی پرداخته می¬شود. بر این اساس، سؤالات مقاله حاضر اینگونه تبیین می¬شود که؛ مهم¬ترین عناصر و تزیینات باغ اکبریه چیست؟ مهم¬ترین مبانی حکمی باغ اکبریه بر مبنای حکمت باغ¬های ایرانی چگونه مطرح می¬شود؟ هدف از این پژوهش بررسی عناصر کارکردی و تزئینی باغ اکبریه مثل گنبد، حوض، درخت، آینه¬کاری و...، و سپس بررسی معنایی این عناصر از منظر حکمت اسلامی است. روش تحقیق از نوع کیفی و توصیفی¬- تحلیلی و گردآوری اطلاعات، کتابخانه¬ای و میدانی می¬باشد. نتایج مشخص می¬کند که در باغ اکبریه عناصری چون حوض، گنبد، ایوان، مقرنس¬کاری، آب، درختان، آینه¬کاری و... دارای معانی حکمی می¬باشند مثل آب که نماد طراوت و پاکیزگی، نور از صفات جمالی خداوند، درخت نماد علم و دانش، هر گل نماد یک فرشته، گنبد نماد آسمان، مقرنس نماد وحدت و کثرت و... است.