دگردیسی شخصیت مسیح، اشخاص و عناصر صدر مسیحیت در شعر متعهد معاصر فارسی

چکیده مقاله

عیسی فرزند مریم یا عیسی ناصری ملقب به مسیح در فرهنگ و ادب سنتی فارسی پیامبر صلح‌ورزی، تحمل و تسلیم و نماد روح، شناخت معنوی، احیاگری، شفادهی و جانبخشی است اما این شخصیت آیینی و افراد و عناصر فکری و روایی مرتبط با وی در ساحت گفتمان و کردار سیاسی-اجتماعی و شعر متعهد معاصر فارسی دگردیسی یافته‌اند. هدف این پژوهش آن است که ابعاد شخصیت مسیح و دگردیسی مفهومی عناصر مسیحیت را در شعر متعهد معاصر نشان دهیم. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی ارائه شده است و در آن به نظریات نورمن فرکلاف و تئون وندایک در زمینۀ توصیف، تحلیل و تبیین متن توجه داشته‌ایم. داده¬های متنی از آثار شاعران نامدار متعهد حاکی است که عیسی مسیح در شعر متعهد معاصر فارسی به مبارزی نستوه و دردمند، منادی آزادی و رهایی، جانبخش مبارزات، یاریگر ستمدیدگان، احیاگر اندیشه¬ای انقلابی و ایدئولوزیک و منادی دگراندیش بدل شده است. در آثار این شاعران مسیح، نمادی از «خویشتن» مبارزه¬جوی شاعر است که برای آرمانها انسانی، سیاسی، اجتماعی و انقلابی تلاش می¬نماید و در این راه ملتزم مرگ می¬شود. همچنین در آثار ایشان، شخصیتهای وابستۀ دیگر مانند مریم، یهودا و العازر و عناصر ترسایی مانند صلیب، باغ جتسمانی، جلجتا نیز برای بیان اهداف ایدئولوژیک مورد توجه و بهره-برداری قرار گرفته¬اند و به طور کلی در مقایسۀ کلی با نقش و جایگاه سنتی دچار دگردیسی شده‌اند.