باورها و حالت فراشناختی، بازدارنده یا تسهیل کننده نگرانی

Abstract

فراشناخت یکی از فرایندهای عالی شناختی است که با سایر قابلیت های شناختی رابطه مثبت دارد و از طرف دیگر به عنوان یک عامل زمینه ساز در بیشتر آسیب های روان شناختی مدنظر قرار می گیرد. هدف این مطالعه مشخص کردن مولفه های فراشناختی بازدارنده و تسهیل کننده نگرانی بود. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. نخست بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای، نمونه ای شامل 318 دانش آموز پسر پایه دوم دبیرستان از منطقه شش آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شد. سپس از آنان خواسته شد تا پرسشنامه های باورهای فراشناختی ولز و کارترایت –هاتون، حالت فراشناختی اونیل و عابدی و نگرانی مایر و همکاران را تکمیل نمایند. تحلیل رگرسیون چند متغیری گام به گام و همبستگی های تفکیکی نشان داد که باورهای فراشناختی با نگرانی رابطه مثبت دارد و بین حالت فراشناختی و نگرانی رابطه منفی وجود دارد. چهار مولفه فراشناختی کنترل ناپذیری، خود بازبینی، نیاز به کنترل و کفایت شناختی در حدود 46 درصد از واریانس نگرانی را پیش بینی می کنند. مولفه های کنترل ناپذیری، نیاز به کنترل و کفایت شناختی با نگرانی رابطه مثبت دارند و مولفه خود بازبینی با نگرانی، رابطه منفی دارد. بر اساس نتایج این پژوهش، باورها و حالت فراشناختی با نگرانی، به گونه ای متفاوت رابطه دارند. بنابراین آموزش مولفه های فراشناختی می تواند در کاهش و کنترل نگرانی دانش آموزان موثر باشد.