لگوی روان‌درمانی مثبت‌نگر: امکان تبیین و ارتقای سلامت روان بر اساس مؤلفه‌های مثبت‌نگری مبتنی بر تحلیل محتوی قرآن کریم

Abstract

لامت روان معلمان به‌عنوان یکی از ارکان مهم در بهبود کیفیت آموزشی و تربیتی نسل آینده نیازمند توجه ویژه‌ای است. روان‌شناسی مثبت‌نگر یکی از مداخلات مؤثر در ارتقای سلامت روان شناخته شده، عدم تطابق این مداخلات با فرهنگ‌ها و باورهای معنوی جوامع اسلامی ممکن است تأثیر آن‌ها را محدود سازد. آموزه‌های قرآن کریم با تأکید بر اصولی همچون توکل، صبر و دلبستگی ایمن به خداوند، ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای شکل‌گیری رویکردهایی معنوی در بهبود بهزیستی روانی فراهم می‌آورد. پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی الگوی مشاوره مثبت‌نگری مبتنی بر آموزه‌های قرآن کریم بر سلامت روان دانشجو-معلمان دانشگاه فرهنگیان پرداخته است. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل دانشجو-معلمان دوره کارشناسی دانشگاه فرهنگیان در سال 1402 در شهر تهران بود که از میان آن‌ها 34 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار سنجش، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) گلدبرگ (1972) بود. گروه آزمایش در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش الگوی مشاوره مثبت‌نگری قرآنی قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر (ANOVA) انجام شد. نتایج نشان داد که الگوی مشاوره مثبت‌نگری قرآن‌کریم به‌طور معناداری موجب افزایش سلامت روان و کاهش اضطراب، افسردگی، نشانگان جسمانی و بهبود عملکرد اجتماعی در گروه آزمایش شد. این یافته‌ها تأکید می‌کنند که الگوی مبتنی بر آموزه‌های قرآن کریم به‌عنوان یک رویکرد بومی و معنوی می‌تواند سلامت روان دانشجو- معلمان را بهبود بخشد و در طراحی برنامه‌های آموزشی و مداخلات روان‌شناختی کاربرد مؤثری داشته باشد.