ساختار و روایی پرسشنامه فراشناخت دینی

چکیده مقاله

«فراشناخت دینی» از مباحث مهم در حوزه نظری و پژوهش محسوب می‌شود. به‌همین سبب، ساخت یک پرسشنامه دارای روایی و اعتبار، برای اندازه‌گیری این سازه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسشنامه روا و معتبر برای اندازه‌گیری فراشناخت دینی انجام شد. نمونه پژوهش شامل ۵۱۲ دانشجو (۲۱۶ مرد و ۲۹۶ زن) کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند است که با استفاده از روش «نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای» انتخاب شدند. براساس مبانی نظری مرتبط با بحث، پرسشنامه اولیه با ۳۰ سؤال تهیه و سپس آزموده شد. داده‌ها توسط پرسشنامه‌های «فراشناخت دینی»، «باورهای فراشناختی» و «تعهد مذهبی» جمع‌آوری گردید. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل «عاملی اکتشافی» و «ضریب همستگی پیرسون» استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی وجود چهار عامل اصلی در پرسشنامه را تأیید کرد که شامل دانش‌فراشناختی دینی درباره شخص، تکلیف، راهبرد، و تجربه فراشناختی دینی است. علاوه ‌بر این نتایج نشان داد این پرسشنامه از روایی واگرا و روایی همگرا برخوردار است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش «آلفای کرونباخ» و روش «دونیمه‌کردن» تأیید شد. در نتیجه می‌توان گفت: پرسشنامه «فراشناخت دینی» از روایی و اعتبار لازم برخوردار است و می‌توان از آن برای اندازه‌گیری فراشناخت دینی دانشجویان استفاده کرد.