بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب نام: مطالعه‌ای به روش بنیادبخشی نظریه

چکیده مقاله

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب نام بود و با توجّه به هدف درک پدیدۀ انتخاب نام فرزندان و نیاز به فهمیدن و کشف پیچیدگی‌های فرآیند آن، به روش‌ پژوهش کیفی بنیادبخشی نظریه انجام شده است. جامعه آماری، کلیّه خانواده‌هایی بودند که در سال 1397 برای ثبت‌نام و گرفتن شناسنامه فرزندشان به اداره ثبت و احوال شهر بیرجند مراجعه داشته‌اند که از این تعداد 38 نفر از والدین شهر بیرجند دارای فرزند خردسال به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و اطلاعات با مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند گردآوری شدند. یافته‌ها در چهار دستۀ شرایط زمینه‌ساز، مداخله‌گر (محیطی)، عوامل علی و پیامدهای انتخاب نام مقوله‌بندی و الگوی نام‌گذاری ارائه شد. مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز شامل عوامل «مذهبی، آگاهی والدین از ریشه و معنای نام، باورهای شخصی زوجین، توجه به تازه و تک بودن نام، ریشه ملی و ایرانی داشتن و اصیل بودن نام، هم آوا بودن با نام خواهر و برادراش و نام خانوادگی، توجه به زبان‌شناسی نام و زمان (فصل)» بود. مهم‌ترین عوامل مداخله‌گر شامل «نگاه اطرافیان و نظرات اطرافیان (خانواده‌ها)، مد و با کلاس بودن، فرهنگ، تأثیر رسانه‌ها» می‌باشد و مهم‌ترین عوامل علی شامل «مسئول بودن در قبال نام و بازخواست نشدن از طرف فرزند، شرایط و اتفاق خاص، زنده نگهداشتن نام یکی از عزیزان، تاثیرگذاشتن در شخصیت فرزندان، آرامش بخش بودن نام برای والدین و الگو گرفتن از نام بچه‌های دوست‌داشتنی» بود. با توجه به این عوامل سه پیامد مهم نیز از جمله «شکل‌گیری هویت مذهبی در فرزندان، حفظ کلاس و طبقه اجتماعی خانواده و شکل‌گیری هویت ملی در فرزندان» مطرح شد. نتایج پژوهش نشان داد، در‌ سال‌های اخیر تحولاتی در شیوه نام‌گذاری فرزندان صورت گرفته است که این پدیده هم معلول و هم علت تغییر در ارزش‌ها و باورهای حاکم بر جامعه است.