ارزیابی و شناخت هندسه کاربردی عصر تیموری در طراحی بقعه مولانا زینالدین ابوبکر تایبادی

Abstract

خراسان بزرگ در عصر تیموری دارای تحولات بسیار چشمگیری در ساخت مقبرهسازی صوفی، میگردد. مقبره مولانا ابوبکر تایبادی از این حیث مستثنا نیست. این مقبره در سال 848 ق/ 1444 م به دستور پیر احمد خوافی وزیر شاهرخ تیموری جهت مسجد و نمازخانه توسط بزرگترین معماران دوره تیموری )دو برادر به نامهای غیاثالدین و قوامالدین شیرازی( در شهر تایباد بنا شد. آن چیزی که این بنا را از حیث مطالعات معماری و باستانشناسی برجسته میکند، بهرهگیری معمار از هندسه کاربردی عصر تیموری، در ساخت آن میباشد. در این پژوهش با اتخاذ رویکرد تحلیلی، استفاده از منابع کتابخانهای، ثبت و مشاهده میدانی میتوان گفت یکی از ویژگیهای متمایز معماری دوره تیموری بهرهگیری هر چه بیشتر از هندسه در طرحهای معماری است که نمود آن را میتوان در پلان، ایوان رفیع و گنبدخانه بقعه مولانا زینالدین ابوبکر تایبادی مشاهده کرد. با تحلیل هندسی این بنا میتوان اظهار داشت که معمار در طراحی این بنا از مشتقات 3 ،√ 5 √و 2 √ بهره گرفته است.