بررسی و تبیین کاربردهای ظروف کروی مخروطی در سفالگری دوره اسالمی

Abstract

از میان تولیدات بشری، هنر سفالگری بهطور قابلمالحظهای بیانگر تفکرات و اندیشهها و خالقیتهای ذهنی انسان در طول تاریخ بوده است که در این میان، سفالینههای بدون لعاب در دوران اسالمی با کاربرد خاص از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد.کاربرد ظروف کروی مخروطی همواره از موضوعات بحثبرانگیز در مطالعات سفال دوره اسالمی در قرون میانی بوده است. پراکندگی نظرات ارائهشده در کنار گستره وسیع تولید و بازۀ تاریخی محدود استفاده از این ظروف از عواملی است که به ابهام در کارکرد این اشیاء دامن زده است. هدف اصلی این مقاله رسیدن به منطقیترین فرضیهای است که تاکنون مطرحشده است. به این منظور در مورد مهمترین فرضیاتی که از حدود یکصد سال قبل توسط محققین در این خصوص ارائهشده است، مطالعه شد و در این میان شش فرضیه مهمتر یعنی: کوزۀ فقاع، کوزۀ سیماب، عطردان، قاروره، پرتابۀ آتشزا و مخزن تولید بخار مورد تجزیهوتحلیل دقیقتر قرار گرفت. بر این اساس و با توجه به شواهد جدید بهدستآمده، مشخص شد؛ فرضیه فقاع که نخستین بار توسط آقایان عبداهلل قوچانی و مرحوم شهریار عدل مطرح گردیده از استواری و دقت باالیی برخوردار است. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفادهشده و روش گردآوری اطالعات کتابخانهای میباشد