بررسی توسعه حیات شهری اصفهان در دوره شاه سلطان حسین صفوی و تاثیرات سنت وقف بر آن

Abstract

روی کار آمدن سلسلۀ صفویه به وسیلۀ شاه اسماعیل و بعدها انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان در زمان جانشینان وی از جمله شاه عباس­کبیر (اول) را می­توان عصر طلایی شهر اصفهان دانست. شاه عباس­کبیر جهت رقابت با حکومت عثمانیان به لحاظ نظامی، اقتصادی، مذهبی و به خصوص معماری و شهرسازی در رشد و توسعه اصفهان و آراستن آن به بهترین شکل ممکن کوشید. رشد و توسعۀ شهر اصفهان در زمان دیگر جانشینان شاه عباس­کبیر تا عصر شاه سلطان حسین ادامه داشت. با توجه به اینکه اکثر محققان و نویسندگان شاه سلطان حسین را مسبب اصلی سقوط سلسلۀ صفویه دانسته­اند در نتیجه در ارتباط با معماری و شهرسازی اصفهان عهد ایشان نیز مطالعۀ جامع و منسجمی صورت نگرفته است. هدف نوشتار پیش­رو «بررسی توسعه حیات شهری اصفهان در دوره شاه سلطان حسین صفوی و تأثیرات سنت وقف بر آن» است. بدین صورت سعی می­شود تا به این سوالات پاسخ گفته شود که؛ شهرسازی و معماری در دوران شاه سلطان حسین صفویه چه پیشرفتی داشته است؟ و وقفیات چه تأثیری در ساخت و سازهای شهری در دورۀ شاه سلطان حسین صفوی داشته­اند؟ در نتیجه پژوهش حاضر، که با بهره­گیری از روش کتابخانه­ای و میدانی به انجام رسید، مشخص گردید، که عصر شاه سلطان حسین در زمینه­ای معماری و شهرسازی عصر پویا بوده و در این دوره شهر اصفهان همانند عصر شاه عباس ­کبیر رشد و توسعه یافت و حتی بناهای شاخصی مانند مدرسه چهارباغ خلق گردید که با بهترین نمونه­های عصر شاه عباس­کبیر برابری می­کند.